Samenvatting embyologie_gametogenese tot ectoderm PDF

Preview

Summary

deel van de samenvatting van embryologie.
hoofdstukken die worden besproken:
Gametogenese
Oögonese
Spermatogenese
Van ovulatie tot implantatie
Tweebladige kiemschijf
Driebladige kiemschijf
Chordaal proces
Groei van de kiemschijf
Ectoderm

Description

Embryologie Inhoud Gametogenese.......................................................................................................................................2 Oögonese...........................................................................................................................................2 Spermatogenese.................................................................................................................................2 Van ovulatie tot implantatie...................................................................................................................3 Tweebladige kiemschijf..........................................................................................................................4 Driebladige kiemschijf............................................................................................................................5 Chordaal proces......................................................................................................................................6 Groei van de kiemschijf......................................................................................................................6 Ectoderm................................................................................................................................................7 Ontwikkeling hersenen.......................................................................................................................7 Faryngeale kieuwbogen en spleten....................................................................................................8 Centraal zenuwstelsel.........................................................................................................................8

1

Gametogenese Geslachtscellen = continuïteit van leven tussen opeenvolgende generaties Gametogenese = proces waarbij geslachtscellen (eicel en zaadcel) ontstaan Primordiale geslachtscellen (germ cells) = 4 weken na bevruchting ontstaan in extra-embryonaal mesoderm + achterste deel dooierzak  Dooierzak  dorsale mesenterium darm  ontwikkeling gonaden (= geslachtsorgaan) o 22ste somiet  Zorgt ervoor dat teelbal of ovaria zal ontwikkelen  Bevatten zowel maternale al paternale kopie van DNA van elk chromosoon

Oögonese 

      



Meiose start maar blijft hangen tot 1ste menstruatie (puberteit) - Hormonaal signaal dat oöcyten activeert meiose te herstarten Meiose kan duren van 12-45 j 20 tot 30 x meioses 1 eicel + 3 poollichaampjes 1 per menstruele cyclus Geboorte: 2 miljoen oöcyten  400 000 over Follikel = gespecialiseerde structuur in ovaria waar oögenese plaatsvinden Thecacellen = laagje kleinere cellen rond oöcyt die deze voeden en hormonen afscheiden Oöcyt + thecacellen = follikel

Spermatogenese  



Meiose start vanaf puberteit Spermatogonium (stamcellen)  diploïde primaire spermatocyten  haploïde secundaire spermatocyten  haploïde spermatiden In lumen v zaadbuisjes: spermatiden  spermatozoa

2

Van ovulatie tot implantatie Bevruchting  Reacties spermatozoa om bevruchting te laten slagen o Capacitatie: een huidje van glycoproteïnen en seminale plasmaproteïnen wordt verwijderd van de kop van het spermatozoön o Acrosomale reactie: trypsineachtige stoffen worden vrijgemaakt om de penetratie in de oöcyt mogelijk te maken  Te penetreren structuren door spermatozoa o Corona radiata o Zona pellucida o Celmembraan oöcyt  Spermetozoa binnen oöcyt o Eicel: 2de meiotische deling o Zona pellucida ondoordringbaar o Staart verliezen + zwellen  mannelijke pronucleus Termen  Ovum: 0-14 dagen  Conceptie: matuur ovum +  Embyo: 2-8 weken levensvatbare spermacel  Foetus: 2 maand – geboorte  Fertilisatie: enkele uren tot 2 dagen na ovulatie  Implantatie: 7 dagen na fertilisatie Klievingsdelingen



Dag 4: Compactie  Randcellen  buitenste celle  Binnencellen  Holte = blasto Dag 5: Hatching  Zona pellucida implantatie mo  pre-implantati o kan in vitro bijhouden  zuurstofbehoefte ↓, gevoel straling + teratogene stoffen ↓ o IVF en diagnostiek Implantatie voorwaarden o Zona pellucida weg o Uterus in secretorische fase  implantation window

Dag 8: Na adhesie (vasthechten)  innesteling  Trofoblastcellen splitsen o Syntiotrophoblast (buitenkant)  mononucleair o Cytotrophoblast (binnenkant)  Multinucleair  Innesteling (nidation)  Trofoblast 3

o o o

Vormt HCG  corpus luteum blijft bestaal  progesteron ↑ HCG = vaststelling zwangerschap Luteoplacentaire shift: productie progesteron van corpus luteum naar syncytiotrofoblast (placenta)

Tweebladige kiemschijf Dag 8  Tweebladige kiemschijf  Innesteling  Embryo dieper in endometrium  embryo omgeven door trofoblastvlokken = primaire villi  Embryoblast o Hypoblast : kubischvomrig o Epiblast : cilidervormig  Maken boven hun ook amnioncellen  Holte in epiblast = amnionholte Dag 9  Hypoblast  gesloten blaasje  Blastulaholte verdwijnt o Hypoblastcellen o Membraan van Heuser o Exocoeloom  Blastocyste dieper in endometrium  Vacuolen in syncytium Dag 11  Decidua reactie: veranderingen in uterus o Weefsel wordt oedemateus (gezwollen) o Endometriumcellen worden kubusvormig  Extra embryonaal mesoderm (EEM)  chorionholte o Ook ≠ kleinere holtes door tussenschoten o Aan embryonale pool: ophoping cellen o Wanden chorionholte  Extra embryonaal splanchopleura  Extra embryonaal somatopleura  Blastocyste volledig in endometrium  Uteroplacentaire circulatie

Dag 13  Endometrium genezen  helemaal ingetrokken in baarmoeder o Soms bloeding: deciduabloeding  Primaire hechtvlokken  Secundaire dooierzak o Eerste wordt kleiner (cyste)  EE-somatopleura  chorionplaat  EE-mesderm  hechtsteel



Prechordale plaat o Epiblastcellen vastzitten aan hypoblastcellen  verdikking

Driebladige kiemschijf Dag 15: gastrulatie (= ontstaan driebladige kiemschijf)  Ontstaan primitieve streep (dorsaal zicht in de epiblast) o langer worden streep  ontstaan driebladige kiemschijf o Primitieve knop (knop van Hensen)



Ectoderm Epiblastcellen naar midden Mesoderm Amnionholte

   

Epiblastcellen naar primitieve streep In embryo Invaginatie (instulping) Ontstaan = gastrulatie



Endoderm Dooierzak Epiblastcellen naar beneden

EMT =

Extraembryonaal mesoderm

epithelium tot mesenchym transformatie Morfologische veranderingen Prechordale o Geen celpolariteit plaat Navelstreng o Losser van elkaar  Niet meer vast met gap junctions Epiblastcellen  pimatieve knoop  Prechordale plaat Driebladige o Ectodermaal en endodermaal aan elkaar verbonden kiemschijf  Chordauitsteeksel (craniaal) Hoofduiteinde o Mesodermcellen tussen primitieve knop en precordale plaat  buisachtig Stuituiteinde Craniale ontwikkeling  Mesenchymcellen  prechordale plaat  cardiogene plaat o Hartontwikkeling buiten lichaam aan cardiogene plaat  Ecto en endoderm craniaal samenhouden 

5

Caudale ontwikkeling  Cloacale membraan  opening van het urogenitale kanaal en rectum  Ecto en endoderm caudaal samenhouden Laterale ontwikkeling  Mesodermlaag  extra-embryonale medosderm  bedekking dooierzak en amnionholte

Filmpje in opname dag 17 = goede samenvatting en herhaling

Chordaal proces Dag 17: ontstaan chorda uitsteeksel  Ontstaan prenotochordcellen o = holle buis  mengen tussen hypoblast cellen o Lengte-as bepalen  Hypoblastcellen  endoderm  chorda cellen groeien  afscheiden van endoderm

Intraembryonaal mesoderm

Dag 19  Chorda uitsteeksel vergroeid  canalis neurentericus  chorda dorsalis  Chorda dorsalis o Stevige streng o Van prechordale plaat tot primitieve knop o Middelijn ontwikkeling  zorgt dat ruggenwervels etc kan ontstaan  as voor skelet  Alantois o Uitstulping dooierzak thv cloacale plaat o Wordt hechtsteel (verbinding embryo en trofoblast)

Groei van de kiemschijf   

Primitieve streep wordt korter tot het verdwijnt Van plat en rond  wijd craniaal (hoofd) en nauw caudaal (benen) + langwerpig Eerst craniaal ontwikkelen daarna caudaal

Ectoderm Inductie = start aanleg organen tgv prikkeling van cel/weefsel  Foliumzuur  rug sluiten 6

 Hypervitaminose A  tegen gespleten verhemelte  HOX genen  ontwikkelen organen Neurulatie = ectoderm wordt geïnduceerd door chorda dorsalis tot vorming neuraal plaat Neuraal plaat = craniale verdikking van ectoderm Neurale wallen = randen neuraal plaat die hoger komen te liggen  groeien nr elkaar  ectoderm Neurale groeve = ingezonken middenste gebied oiv chorda dorsalis Neurale buis = lateraal ontstaan, halstreek  wordt centrale zenuwstelsel

Ontwikkeling hersenen     







Derde week zwangerschap Neurale plaat  groeve (neurale buis) Craniale deel  hersenen Caudale deel  medulla spinalis Primaire hersenblaasjes de (4de week) o Proencephalon (voorhersenen) o Mesencephalon (middenhersenen) o Rombencephalon (achterhersenen) Secundaire hersenblaasjes (5de week) o Telencephalon o Diencephalon o Mesencephalon o Metencephalon o Myelencephalon 6de week o 2 hersenhelften o Hersenzenuwen o Hersenstam o Kleine hersenen 7de week o Hypofyse o Plexus choroideus o Zenuwweefsel o Hersenvocht

Neuraal kanaal  Later ventrikels

o

2 plaatjes  later oog en oor  Labyrinthplacode (oor  Lensplacode (oog)

Faryngeale kieuwbogen en spleten 

Elke kieuwboog bevat o Slagader 7



o Hersenzenuw o Kraakbeen o Spierweefsel Faryngeale zakken o Plooien vanuit het endoderm

Centraal zenuwstelsel    

Neurale buis  ruggenmerg Hersenblaasjes Lens en labyrinthplacode Neuroectodermale cellen  vallen in mesoderm

Uit ectoderm ontstaat     

Centraal zenuwstelsel Perifeer zenuwstelsel Epitheel zintuigorganen Epidermis Haar

   

Nagel Talg-en zweetklieren Borstklier Hypofysevoorkwab

ehzej

8

9...