Samenvatting pathologie en farmacologie PDF

Preview

Summary

Samenvatting pathologie en farmacologie/ geriatrie
vooraal powerpoint...

Description

Samenvatting pathologie en farmacologie

1. Neurodegeneratieve aandoeningen Neuro = zenuwstelsel Degeneratieve = zenuwstelsel beschadigd -> zenuwcellen gaan verloren, kapot

1.1. Ziekte van Parkinson Wat? - Chronische aandoening van centraal zenuwstelsel - Progressief verlies van dopaminevormende zenuwcellen - In deze ziekte hebben we te weinig dopamine dus de hoeveelheid acetylcholine is meer dan dopamine dus het evenicht is verstoord, als je deze ziekte niet hebt dan hebben we evenveel acetylcholine en dopamine - Dopamine is een stofje dat in de hersenen wordt geproduceerd. Dopamine is een neurotransmitter Oorzaak - Dopaminetekort Symptomen - Gevolg van verstoord evenwicht tussen de neurotransmitters acetylcholine en dopamine (dus ontstaan door een tekort aan dopamine) - Eerste symptomen tussen 50 -60-jarige - Hoofdteksten: o Tremor (beven): rusttremor (valt harder op als mensen in rust zijn) o Verhoogde spierspanning: voorovergebogen houding o Bewegingsarmoede en beweging vertraging o Verlies houdingsreflexen - Bijkomende tekens: o Veel zweten o Verhoogde speekselafscheiding o Vertraagd slikken Diagnose - Wordt meestal gesteld op basis van zichtbare klachten Behandeling - Beweging is even belangrijk dan medicatie - Medicatie behandeld de symptomen en geneest niet o Levodopa: in de hersenen wordt levodopa omgezet in dopamine ( na enkele jaren afgenomen werkzaamheid) o Dopamine-agonisten: hebben hetzelfde effect als dopamine o MAO-B-inhibitoren: remmen afbraak van dopamine - Elektronische stimulatie van bepaalde diepe hersenkernen - Kinesitherapie - Logopedie - Psychologische ondersteuning 1.1.1.Parkinsonisme - Ziektebeeld waarbij meerder tot alle symptomen van de ziekte van Parkinson aanwezig zijn (dus niet de ziekte wel dezelfde symptomen) - Kan gevolg zijn van: o Encefalitis (hersenontsteking)

-

-

o Geneesmiddelen die de werking van dopamine blokkeren o Structurele hersenaandoening (hersentumor, CVA) o Herhaald hoofdletsel o Intoxicatie 1.1.2.Essentiële tremor Wat? o Actietremor (wanneer je in actie bent tril je harder) Oorzaak o Niet gekend o Erfelijke factoren Symptomen o Tremor vooral handen en hoofd Diagnose o Uitsluiten andere oorzaken van tremor Behandeling o Bètablokkers o Eventueel diepe hersenstimulatie

1.2. Multiple sclerose Wat? - Chronische inflammatoire aandoening van de hersenen en het ruggenmerg die leidt tot demyelinisatie - Myeline zit rond de zenuwbaan en zorgt voor isolatie en zorgt ervoor dat de prikkels goed word doorgegeven - Myeline wordt beschadigd bij mensen met MS -> hierdoor komen prikkels dus niet meer door naar alle spieren dus niet alle functies van de hersenen worden uitgevoerd Oorzaak - Auto-immuunreactie bij genetische voorbeschikte personen uitgelokt door omgevingsfactoren

1.3. Ziekte van hungtingon Wat? - Autosomaal dominant erfelijke aftakelingsziekte van de hersenen - Zeer zeldzaam, je kan hier niet van genezen en je gaat hieraan dood Symptomen - Lichamelijke aftakeling: ongecontroleerde en onwillekeurige spierbewegingen - psychologische aftakeling: karakterstoornissen, gedragsveranderingen - Mentale achteruitgang: geheugenstoornissen Evolutie - Eerste stadium: patiënt blijft zelfstandig - Tweede stadium: patiënt wordt afhankelijk van omgeving - Derde stadium: volledig verlies van autonomie Diagnose - Genetische test Behandeling - Geen genezende behandeling - Ondersteunende behandeling: medicatie, logopedie, kinesitherapie, ergotherapie, psychotherapie, relaxatietherapie

1.4. Amyotrofe laterale sclerose Wat? - Neuromusculaire aandoening gekenmerkt door progressieve aftakeling van motorische zenuwcellen in het ruggenmerg en in de hersenstam - Dus door de aantasting worden de prikkels minder snel naar de spieren doorgegeven Oorzaak - 5% erfelijk, 95%? Symptomen - Progressieve spierzwakte en verlammingsverschijnselen thv. Armen en benen - Slik, spraak en ademhalingsstoornissen - Gaan aantasting van gevoel, geheugen en intillect Vormen - Bij 25% begint de aantasting thv? De hersenstam - Bij 75% begint de aantasting thv. De motorische zenuwcellen van het ruggenmerg Diagnose - EMG= electo mio gram -> hoe snel doet de prikkel erover om naar de spieren te gaan Prognose - Overlijden meestal binnen de 1 tot 5 jaar als gevolg van ademhalingsproblemen Behandeling - Geen genezende, wel afremmende behandeling

2. Dementie Wat? - Geheel van klachten of symptomen die kenmerkend en karakteristiek zijn voor het dementie zijn - Geleidelijk aftakeling van de cognitieve functies Oorzaak - Neurodegeneratieve aandoeningen - Ziekte van huntington - Intoxicatie door alcohol - Infectie o.a. aids

- Arteriosclerose - .. Kenmerken of criteria - Achteruitgang verstandelijke vermogens - Geheugenstoornissen - Aanwezigheid van minstens 1 van de volgende kenmerken o Stoornis in het abstract denken o Toenemende onmogelijkheid om nieuwe problemen op te lossen o Controleverlies over het fatsoen o Afasie: het zich niet meer kunnen uitdrukken in gesproken of geschreven taal of deze niet meer begrijpen o Agnosie: het niet meer kunnen herkennen of benomen van voorwerpen of personen en het niet meer kunnen koppelen van voorwerpen aan hun gebruikelijke rol of functie o Apraxie: het niet meer kunne uitvoeren van eenvoudige motorische handelingen en bewegingen o Wijziging in de persoonlijkheid

2.1. Ziekte van alzheimer Wat? - Degeneratieve aandoening van de hersenen - Meest frequente oorzaak van dementie Oorzaak? - Niet bekend - Erfelijk kan een rol spelen - Anatomisch: abnormale ophoping amyloïd (eiwitfragment) tussen zenuwcellen en in zenuwcellen - Biochemisch: afname acetylcholine (neurotransmitter) Symptomen - Sluipend begin - Stoornissen in geheugen en in gedrag en handelen - Bijkomende kenmerken: verlies fatsoen, wijzigingen in persoolijkheid, prikkelbaarheid, agitatie (rusteloosheid), verbale en/of fysieke agresse, motore onrust, depressie, apathie, angst, slapeloosheid, afasie, apraxie, agnosie Vormen - Sporadische vorm o Meest voorkomende vorm o Geen aanwijsbare oorzaak o Genetische en omgevingsfactoren spele een rol o Begin na 65 jaar - Erfelijke familiale vorm o Autosomaal dominante overerving, begin tussen 40 en 65jaar

o

o o (Hypocampus wordt aangetast en hier zit ons geheugen hierdoor zijn de eerste symptomen vaak geheugenverlies) Diagnose - Beeldvormend onderzoek, onderzoek van ruggenmergvocht - MMSE-test geeft ruw beeld van werking van de verschillende soort geheugen - Uitsluiten andere dementia veroorzakende aandoeningen Behandeling - Overblijvende mogelijkheden zoeken, onderhouden en bevorderen - Omgeving rond patiënt herinrichten - Psychotherapie - Opvang zoveel en zo lang mogelijk door en in vertrouwde omgeving - Acetylcholinesteraseremmers kunnen verergering van symptomen vertragen

2.2. Vasculaire dementie Wat?

-

Vorm van dementie waarbij hersencellen afsterven als gevolg van stoornissen in de doorbloeding van de hersenen. Oorzaak? - Optreden van meerdere kleine herseninfarcten (multi-infardtdementie) - Risicofactoren: hypertensie, diabetes, roken Symptomen? Zijn afhankelijke van welk hersengebied is beschadigd - Geheugenverlies - Concentratiestoornissen - Langzamer denken en handelen - Moeite met uitvoeren van eenvoudige taken - Uitvalsverschijnselen Behandeling? - Geen specifieke behandeling - Behandeling voor diabetes en hypertensie - Rookstop - Acetylsalicylzuur

2.3. Lewy body-dementie Wat? - Vorm van dementie waarbij abnormale structuren in de zenuwcellen van het hersenweefsel aanwezig zijn, de zogenaamde lewy-lichaampjes (lewy bodies) Symptomen? Lijken sterk op die van de ziekte van alzheimer, maar: - Eerder last van hallucinaties, meestal visuele - Vaak erg gevoelig voor bijwerkingen van antipsychotica - In vroege stadia van deze dementie kan de achteruitgang van het geestelijke functioneren van dag tot dag vaak zeer sterk wisselen - Vaak verschijnselen van de ziekte van Parkinson, zoals zich traag bewegen en voorovergebogen stappen met schuifelende pasjes. Behandeling? - Geen specifieke behandeling Gevolg van een zenuwcel waar ook een abnormale structuur aanwezig is (een soort eiwti) dit is er normaal niet maar bij deze mensen is het er wel

2.4. Frontotemporale dementie Wat? Aftakelingsziekte van de hersenen gekenmerkt door progressieve dementie. Manifesteert zich meestal tussen de 45ste en 65ste jaar. Na de ziekte van alzheimer meest voorkomende vorm van dementie bij patiënten onder de 65jaar (jongdementie) Oorzaak? - Aantasting frontale (gedrag) en temporale (geheugen, gedrag en taal) hersenkwabben. - In 25 tot 40% van de gevallen erfelijk. Symptomen? Eerste symptomen zijn meestal geleidelijk ontstane gedragsveranderingen, met pas later ook geheugenstoornissen. Ongepast gedrag, al dan niet in combinatie met ongepast taalgebruik, leidend tot heftige conflicten met omgevingen en relatieproblemen. Diagnose? - Beeldvorming - Genetische test Behandeling? - Niet te genezen

3. Aandoeningen van het oog

De bewustwording van het zien gebeurt in de hersenschors

3.1. Refractieafwijkingen (brekingsafwijking) Bij een refractieafwijking kunnen het hoornlies en de lens de lichtstralen op het netvlies niet scherpstellen, het beeld valt niet op het netvlies, met als gevolg het zien van onscherpe beelden. Soorten - Myopie -> bijziend

-

Hypermetropie -> verziendheid Presbyopie -> een oogafwijking waar iedereen last van krijgt als ze 40-45 jaar oud zijn. Dan beginnen voorwerpen van dichtbij er wazig uit te zien. - Astigmatisme -> hoornvlies of lens die is uitgerekt tot een onregelmatige vorm. Behandeling? - Bril of contactlenzen - Operatie of laserbehandelingen

3.1.1.Myopie Wat? - Bijziendheid Oorzaak? - De oogbol is te groot of de lens is te bol, waardoor er een te sterke breking is en het beeld voor het netvlies valt. Symptomen? - Voorwerp dichtbij zijn goed en scherp te zien, maar voorwerpen in de verte worden onscherp gezien. Diagnose? - Visuskaart (dat bij de dokter met letters op die kleiner worden) Behandeling? - Correctie door een bril of contactlenzen 3.1.2.Hypermetropie Wat? - Verziendheid Oorzaak? - De oogbol is de klein of de lens is te vlak, waardoor er een te zwakker breking is en het beeld achter het netvlies valt. Symptomen? - Voorwerpen in de verte zijn scherp te zien, maar voorwerpen dichtbij worden onscherp gezien Diagnose? - Visuskaart Behandeling? - Correctie door een bril of contactlenzen 3.1.3.Astigmatisme Wat? - Refractieafwijking door afwijkende vorm van het hoornvlies Oorzaak? - Afwijkende vorm van het hoornvlies leidt tot een onregelmatige breking van het licht waardoor het beeld niet op het netvlies valt. Symptomen? - Zien van een wazig, onscherp en vervormd beeld, zowel van voorwerpen veraf als dichtbij Diagnose? - Visuskaart Behandeling? - Correctie door een bril of contactlenzen 3.1.4.Presbyopie of ouderdomsverziendheid Wat? - Leeftijdgebonden afwijking waardoor voorwerpen dichtbij niet meer scherp kunnen gezien worden Oorzaak? - Verminderde elasticiteit van de lens en het stijver worden van de lens als gevolg van veroudering Symptomen?

-

Problemen met het lezen van kleine letters en alsmaar meer moeite hebben met het scherp zien dichtbij Diagnose? - Visuskaart Behandeling? - Leesbril of bifocale bril

3.2. Netvliesafwijkingen 3.2.1.Diabetische retinopathie Wat? - Beschadiging van de bloedvaten ter hoogte van de retina (netvlies) als gevolg van te hoge glycemiespiegels. Uit de beschadigde netvliesbloedvaten kan bloed in het netvlies lekken. Oorzaak? - Diabetes mellitus - Diabetespatiënten met een verhoogde bloeddruk hebben een nog grotere kans om diabetische retinopathie te krijgen. Symptomen? - Geleidelijk slechter worden van het gezichtsvermogen Verwikkeling - Belangrijke oorzaak van blindheid bij volwassenen Diagnose? - Oftalmoscopie (meten van oogdruk in oogbol) Behandeling? - Kan niet genezen - Lasertherapie kan wel verder beschadiging van de retina en verdere verslechtering van het gezichtsvermogen voorkomen - Onder controle houden van de glycemiespiegel ne de hypertensie bij diabetespatiënten `

3.2.2.Maculadegeneratie Wat? - Ernstige, invaliderende aandoening waarbij de macula (gele vlek), het centrale en belangrijkste deel van de retina (netvlies), dat verantwoordelijk is voor het scherpe zien, wordt beschadigd Oorzaak? - Niet bekend Symptomen? - Verminderen tot verlies van het centrale, scherpe zien - Moeite om gezichten te onderscheiden, problemen met lezen of televisiekijken, problemen met het uitvoeren van fijn werk dichtbij Diagnose? - Oftalmoscopie - Amslertest Behandeling? - Momenteel geen genezende behandeling - Soms kan laserbehandeling verdere achteruitgang voorkomen - Gebruik maken van hulpmiddelen zoals een vergrootglas

3.3. Cataract (staar) Wat? - Vertroebeling van de ooglens waardoor het gezichtvermogen geleidelijk slechter wordt Voorkomen? - Vooral bij ouderen: ouderdomscataract - Kan ook bij kinderen voorkomen: congenitaal cataract Oorzaken/ risicofactoren - Verwondingen van het oog - Langdurige behandeling met corticosteroïden - Blootstelling van stralingen - Chronische verwikkeling van diabetes mellitus - Langdurige blootstellingen aan zonnelicht Symptomen - Zijn afhankelijk van de ernst en de plaats van de vertroebeling van de lens en van het feit of een of beide lenzen zijn vertroebeld. - Ontstaan geleidelijk: wazig zien; last van schitteringen en lichtkringen bij fel zonlicht en tegenlicht Verwikkeling - Belangrijke oorzaak van blindheid Diagnose - Spleetlamponderzoek (na verwijding van de pupil) Behandeling - In het begin kunnen bril of contactlenzen zicht verbeteren

-

Het dragen van een zonnebril bij fel licht kan helpen de schitteringen te beperken Een operatie is enige doeltreffend -> verwijderen van troebele lens plaatsen van kunstlens Enkele weken na de operatie meermaals per dag oogdruppels of oogzalf

3.4. Glaucoom Wat? - Bij glaucoom raken de afvoerkanaaltjes van het oogkamerwater verstopt. Het vocht kan daardoor het oog niet verlaten, waardoor de druk in het oog verhoogt. Wanneer de druk hoger wordt dan de oogzenuw kan verdragen, wordt deze onherstelbaar beschadigd. Oorzaak? - Bij de meeste is het niet bekend Symptomen? - Geleidelijke ontwikkeling van blinde plekken -> blinde vlekken worden groter -> blinde vlekken hangen samen - Het perifere gezichtsveld gaat meestal eerst verloren (is het deel van ons zicht wat buiten onze centrale, scherp gestelde blik ligt. Het doel van perifeer zicht is om ons een eerst indruk of context te geven voordat we ergens op scherpstellen) - Patiënten ontwikkelen kokerzien - Indien het glaucoom niet wordt behandeld, gaat uiteindelijk ook het centrale gezichtsveld verloren en wordt de patiënt volledig blind. - Foto is aanmaak en afvoer van oogkamerwater Diagnose? - Meten van het druk in het oog met een oogdrukmeter (tonometer) - Onderzoeken met oftalmoscoop of spleetlamp om te kijken of er veranderingen in de oogzenuw zijn die wijzen op beschadiging door glaucoom Screening? - Elke 1 tot 2 jaar zou een uitgebreid onderzoek moeten worden uitgevoerd bij mensen die tot de risicogroep behoren om glaucoom te ontwikkelen Behandeling? - Levenslang gebruik van oogdruppels en/of laserbehandeling

3.5. Entropion/ ectropion Entropion: - Rand onderste ooglid naar binnen gestulpt

Ectropion - Rond onderste ooglid naar buiten gestulpt Ontstaan? - Door huidatrofie en afname orbitaal vet

3.6. Hordeolum Wat? - Acute infectie van 1 van de klieren van het ooglid. Hierbij ontstaat een abces, dat meestal na enkele dagen spontaan openbarst met vrijkomen van pus Oorzaak? - Meestal stafylokokken (is een bacterie) Symptomen? - Pijn roodheid en zwelling ter hoogte van het ooglid. - De patiënt heeft het gevoel dat er iets in het oog zit Diagnose? - Inspectie van het ooglid Behandeling? - Meerdere keren per dag gedurende een tiental minuten een warme kompres op het ooglid leggen

4. Aandoeningen van het oor

4.1. Vertigo (draaiduizeligheid) en pseudo-vertigo 4.1.1.Vertigo Wat? - Gevoel alsof de omgeving ronddraait en/of de patiënt zelf ronddraait - Gaat vaak samen met misselijkheid en braken Oorzaak? - Binnenoor

-

Goedaardige paroxysmale positieduizeligheid Vestibulaire neuronitis Ziekte van ménière 4.1.2.Pseudo-vertigo

Wat? - Gevoel dat men gaat flauwvallen, licht gevoel in het hoofd Oorzaken? - Tgv. (tijdelijke) verminderde bloeding in de hersenen: o Anemie o Hypotensie o Orthostatische hypotensie o Hartritmestoornissen o Vernauwde halsslagaders door atherosclerose o Vasovagale reactie - Tgv. Metabole problemen, zoals hypoglycemie

4.2. Ziekte van ménière Wat? - Aandoeningen gekenmerkt door herhaalde aanvallen van draaiduizeligheid (vertigo), oorsuizen (tinfinitus) en gehoorverlies. Oorzaak? - Overdruk in het binnenoor door een abnormale toenamen van vocht (endolymfe), waardoor zoel de evenwicht functie als de gehoorfunctie wordt aangetast - De reden van de toename van vocht (endolymfe) in het binnenoor is niet bekend; Symptomen? - Aanvallen van hevige draaiduizeligheid - Misselijkheid en braken - Gevoel van volheid in het oor - Verminderd gehoor en oorsuizen - Aanvallen kunnen uitgelokt worden door o Stress o Angst o Moeheid o Voedingsstoffen Diagnose? - Gehoortesten Behandeling? - Aanpassen van levensstijl - Een onderhoudsbehandeling met het middel betahistine wordt frequent gebruikt om de ernst en de frequentie van de aanvallen te verminderen, met vooral een gunsutig effect op de vertigoklachten en het oorsuizen - Bij misselijkheid en braken tijdens een aanval kan een symptomatische behandeling met metoclopramide of domperidon verlichting brengen

4.3. Pserbyacusis (ouderdomsslechthorendheid) Wat? - Geleidelijk optredend gehoorverlies op latere leeftijd Oorzaak?

-

Verlies van haarcellen in het gehoorsorgaan, berustend op veroudering van het binnenoor Symptomen? - Het minder of niet meer goed kunnen horen en verstaan van spreek, vooral in een lawaaierige omgeving Diagnose? - Gehoortesten Behandeling? - Omgeving moet goed articuleren en relatief traag praten - Gehoorapparaat Preventie? - Vermijden van langdurige blootstelling aan lawaai - Gehoorapparaat

4.4. Tinnitus (oorsuizen) Wat? - Het waarnemen van geluid dat niet uit de omgeving afkomstig is en voor andere mensen niet waarneembaar is Oorzaak? - Kan voorkomen bij bepaalde aandoeningen van het oor, maar kan ook optreden bij aandoeningen die niets te maken hebben met de oren - Kan vele oorzaken hebben Symptomen? - Zoemend, brommend, ruisend, dreunend, fluitend of sissend geluid Diagnose? - Gehooronderzoek - MR hersenen en CT-scan slaapbeen Behandeling? - Luisteren naar achtergrondmuziek - Gehoorapparaat...