Samenvatting Pathologie NKO - logopedie en audiologie 1 - semester 2 PDF

Preview

Summary

SAMENVATTING – PATHOLOGIENKODEEL 1: INPUT: GEHOOR ENGEHOORORGANENHOOFDSTUK 1 – HET BUITENOOR1. DE OORSCHELP (AURICULA, PINNA)Normale oorschelpA. VORMANOMALIEËN- (3) Aanhangsels extra knobbeltjes (meestal kraakbeen) - (4) Pre-auriculaire sinus blind eindigend fistel, die normaal voor aanhechting heli...

Description

SAMENVATTING – PATHOLOGIE NKO DEEL 1: INPUT: GEHOOR EN GEHOORORGANEN HOOFDSTUK 1 – HET BUITENOOR 1. DE OORSCHELP (AURICULA, PINNA) Normale oorschelp

A. VOR MAN OMALIEËN

-

(3) Aanhangsels (4) Pre-auriculaire sinus (1?) Microtie en atresie (2?) Afstaand oor

extra knobbeltjes (meestal kraakbeen) blind eindigend fistel, die normaal voor aanhechting helix voorkomt te kleine + afwezige oorschelp weinig ontwikkelde antihelix

Behandeling: chirurgie B. HU IDZ IEKTEN

1

-

-

(1) Psoriasis

atypische huidontsteking, schilferende huid, rood, zwelling Behandeling: UV-straling (2) Eczeem ontstekingsreactie, rood, jeuk 2 vormen:  Droge vorm: zwelling, roodheid, schilfers, pijn…  Natte vorm: droge vorm met bijbesmetting (etter) Behandeling: cortisonezalf/ anti-allergische medicatie (3) Goed-/kwaadaardige tumoren abnormaal snelle deling van cellen, ontstaan van gezwel Goedaardig: benigne, keloid Kwaadaardig: moligne (kanker), via lymfe/bloedbaan naar andere plaatsen = uitzaaiing/metastase Behandeling: chirurgie

C. RE UMATOLOGISCHE AFWIJK IN GEN Chondrodermatitis nodularis helicis

-

-

Chondro: kraakbeen Derma: huid Titis: ontsteking Nodularis: knobbel Helicis: helix

Huid- en kraakbeenontsteking Grijswit bolletje op buitenrand, af en toe ontsteken Knobbeltjes bevatten sebum (= talg) 2

-

Symptomen: pijn Behandeling: heelkundig wegsnijden

D. TRAU MATA Brand-/vriesletsel Vriesletsel: wnr t° te laag is, wordt bloed niet meer naar uiteinden gestuurd om afkoeling van hart te voorkomen, wnr er geen energie meer komt, sterven weefsels af -

1e graad vriesletsel: roodheid + zwelling 2e graad vriesletsel: roodheid, zwelling en blaarvorming 3e graad vriesletsel: zwarte korst (afgestorven weefsel = necrose)

Bloeding Komt voor bij slag op oor, waarbij bloeding optreedt tss kraakbeen + kraakbeenvlies (perichondrium) Behandeling: heelkundige insnijding v/d huid + perichondrium zodat overtollig bloed weg kan, daarna compressie zodat perichondrium opnieuw tegen kraakbeen wordt gedrukt Bloemkooloor ←

2. DE UITWENDIGE GEHOORGANG A. CONGEN ITALE AFWIJKINGEN : AU RALE ATRESIE

-

(A) Membraneuze afsluiting v/d gehoorgang, kan heelkundig eenvoudig weggenomen worden (A) Membraneuze afsluiting kan dikker zijn, wegname is moeilijker (B) Bot aanwezig vla voor trommelvlies 3

-

(B) Gehoorgang is kleine opening, maar verder helemaal dicht door bot (C/D) Wel oorschelp, maar gen opening, gehoorgang dicht door bot Vroege detectie noodzakelijk voor taalontwikkeling kind! Behandeling: heelkunde

B. HU IDZ IEKTEN

Eczeem (1): 2 soorten: droog + nat eczeem -

-

Droog eczeem: ontbreken van natuurlijk oorsmeer (cerumen) dat bescherming biedt o Symptomen:  Jeuk  Veel droge, witte schilfers in gehoorgang o Behandeling  Vermijden van (uitdrogende) chemische producten i/d buurt van gehoorgang  Elke avond amandelolie (als vervang van oorsmeer)  Vermijden van water in oor Nat eczeem: door bijbesmetting/door allergie aan oordruppels o Symptomen  Extreme jeuk  Zwelling + vochtigheid v/d gehoorgang o Behandeling  

Bijbesmetting: oordruppels met antibiotica Allergie: vermijden van oorzakelijke oordruppels

Otitis externa (2): oorontsteking t.h.v. oorkanaal + trommelvlies aan buitenzijde -

Gelokaliseerde ontsteking o Op bep plaats in gehoorgang (vb. zweertje), wordt dit groter → furunkel (extreem pijnlijk) o Behandeling: zweertje rijp laten worden, insnijden en etter wegzuigen

-

Diffuse ontsteking o Oorzaken

o

 Geïnfecteerd droog eczeem, kan droog/vochtig zijn  Door besmet water  Als secundaire infectie na geperforeerd trommelvlies Behandeling  Lokale druppels met antibiotica + cortisone  Combinatie met middenoorontsteking: tabletten antibiotica  Zelden: algemeen corticoïdprepataat

Tumoren (3 + 4): 4

-

Kwaadaardig (huidkankers) o Zeer zeldzaam, maar zeer agressief o Zaaien snel uit naar halsklieren + os temporale, via os temporale naar hersenen

-

Goedaardig (osteoma) o Goedaardige aanwas v/h bot o ‘Zwemmersoren’, vernauwing van gehoorgang, oorsmeer stapelt op achter verdikking

C. OVE RD REVE N OORSMEERVORMIN G -

Oorsmeer (cerumen) beschermt gehoorgang tegen infecties, kleine wondjes en droogte Wattenstaafje → afgeraden! o Kleine wondjes → gehoorgangontsteking o Stimuleert kliertjes o Oorsmeer voorbij trilharen geduwd

D. VREE MDE VOORWE RP EN -

Best door arts verwijderd Vb. insecten

E. OTOR RH AGIE: B LOEDVE RL IES VIA HET OOR -

Trauma Tumoren Infecties

Trauma -

Bloeding van trommelvlies/gehoorgang/middenoor (doorheen perforatie) Aanwijzing van mastoïdbeenfractuur (gevaar doorsnede van nervus facialis!) Aanwijzing fractuur onderkaakbeen (gevaar perforatie gehoorgang)

Tumoren: zie huidtumoren Infecties -

Ontstekingsweefsel op trommelvlies/middenoor kan bloeden Acute middenoorontsteking met perforatie

5

HOOFDSTUK 2 – HET MIDDENOOR 1. HET TROMMELVLIES V.l.n.r. boven Bulleuze myringitis – littekens V.l.n.r. onder Tympanosclerose – granulaties – perforaties

A. BULLE UZE MYRIN GITIS = Zeer pijnlijke ontsteking van trommelvlies (conductief verlies) gekenmerkt door grote blaren (springen open + bloederig vocht), geen perforatie bij openspringen Behandeling: openprikken van blaren, pijnstillers + antibiotica (als er infiltratie van mycoplasma pneumoniae wordt vermoed) Differentiaaldiagnose met middenoorontsteking: conductief verlies is klein bij bulleuze myringitis (conductief verlies hier nooit met impedantiemeter meten (pijnlijk), kan wel met stemvork + Rinnetest (positief)) B. L ITTEKENS -

Geheelde middenoorontsteking Transtympanische buisjes Geheelde perforaties

C. TYMPANOSCLE ROSE = ‘Verharding’ van trommelvlies, hyalinisatie van middenlaag met/zonder Ca+-laag -

-

Oorzaken o Leeftijd o Transtympanische buisjes o Middenoorontstekingen Leidt tot presbyacusis (gehoorverlies i.f.v. leeftijd) Vaak ook kalkafzetting op gewrichten van gehoorbeentjes → worden minder beweeglijk → minder geluidsversterking + transmissiestoornis

6

D. GR ANUL ATIES VAN H ET TROMME LVLIES = Korrelvormig ontstekingsweefsel -

Oorzaken o Langdurige ontsteking v/h trommelvlies/middenoor met perforatie o Als complicatie van transtympanische buisjes

-

Behandeling o Ontsteking behandelen o Transtympanische buisjes verwijderen

E. PERFOR ATIES -

-

Van buiten naar binnen (vb. door trauma) ↔ van binnen naar buiten (vb. perforatie middenoor) Symptomen van blijvende perforaties o Conductief gehoorverlies: - 30 dB o Kans op terugkerende infecties van middenoor Behandeling o Spontaan herstel o o

Snijvlak maken: ‘aviveren’ – eerder bij kleine perforaties  Randen perforatie geaviveerd (gekwetst) Fascia-ent – eerder bij grote perforaties

2. HET M IDDENOOR A. AANGE BORE N (Vaak samen met afwijkingen van buitenoor) -

-

Vormen o Beenderige plaat, die vastzit op hamer o

Vergroeiingen van hamer + aambeeld

o o

Stijgbeugel: misvormd/afwezig Middenoor te kleine holte → gehoorbeentjes samengedrukt (minder beweeglijk)

o Middenoor bestaat alleen, zonder gehoorbeentjes Symptomen: afh. van aandoening + graad komt er grotere/kleinere geleidingsdoofdheid voor Behandeling: heelkunde

B. VERWORVE N 7

I.

Ontstekingen Cholesteatoma Otosclerose Traumata ONTSTE KINGEN

OME: otitis media met effusie: chronische otitis media met vochtopstapeling -

Buis van Eustachius: constant dicht Middenoor niet meer verlucht Lucht die nog aanwezig is achter trommelvlies → geabsorbeerd → negatieve druk in oor → intrekken van trommelvlies Slijm kan niet meer weg, stapelt op → wordt stroperige massa → ‘glue-ear’ (= lijmoor)

Is bij OME vocht achter trommelvlies -

Nog vloeibaar Stroperig Etter

→ SOM (sereuze otitis media) → MOM (muceuze otitits media) → POM (purulente otitis media)

Symptomen: conductief gehoorverlies tot 40 dB, doffe klanken Behandeling: plaatsen van trommelvliesbuisjes = myringotomy Kinderen Buis van Eustachius smaller Vergrote neusamandelen (kunnen ingang buis dichtdrukken) Verkoudheden

Volwassenen Sinusitis Zwangerschap Zeldzame rhinofarynx-carcinoom

OMA: otitits media acuta of acute middenoorontsteking -

Oorzaken o Opstijgende infecties uit neus- en keelgebied o Kan voorkomen bovenop al bestaande OME

-

Kinderen voorbestemd o Buis van Eustachius: smaller + horizontaal o o

-

Vaker neusamandelontstekingen (adenitis) Vaker verkouden

Klachten: zeer veel pijn Behandelng: o Orale antibiotica o Veel pijn → paracentese (insnede trommelvlies) o

Perforerende oorontsteking: lokale oordruppels

o

Frequent OMA? → transtympanische buisjes

8

II.

CHOLE STEATOMA

= Opstapeling van huidcellen Symptomen -

Gehoorverlies Chronisch loopoor Achter trommelvlies zittende witte glanzende bolvormige structuur

Aantasting van -

Trommelvlies (gevolg: geleidingsverlies) Gehoorbeentjes Aangezichtszenuw Evenwichtsorgaantjes Trombose v/d sinus sigmoidalis Mastoïd Doorbraak naar dura mater + meningen (hersenvliezen)

Behandeling: heelkundig III.

OTOSCLE ROSE

= Bindweefselachtige afzetting met/zonder kalkafzetting in capsula otica (= bot rond het oor) -

Stapes zit vast → conductief verlies Doorgroei naar orgaan van Corti → perceptiedoofheid

Voorbeschiktheid -

Erfelijk Meer bij vrouwen

Symptomen -

Gehoorsdaling Oorsuizen: in geval van perceptief gehoorverlies

Behandeling -

Heelkunde (bij conductief verlies) o Stapedotomie: mobilisatie van stapes o

IV.

Stapedectomie: verwijderen van stapes

TRAUMATA -

Fractuur v/h os temporale Vlakke slag op het oor Vreemde voorwerpen i/h oor

9

Symptomen -

Bloedverlies Geleidingsdoofheid Perceptiedoofheid Oorsuizen Aantasting van N. facialis Verlies van CSV (cerebrospinaal vocht)

Behandeling -

Afwachtend Cortisone Heelkunde: bij sectie/druk op N. Facialis

C. NOOT: OOROP ER ATIES

Gesloten techniek: oorkanaal blijft bestaan -

Mastoïdectomie Attico-antrotomie Posterieure tympanotomie

Open techniek: geen oorkanaal meer, abnormale verbinding tss mastoïd + uitwendige gehoorgang -

Radicaalholte: trommelvlies + gehoorbeentjes weg Conservatieve radicaalholte: trommelvlies blijft, slechts deel van gehoorbeentjes weg

10

11

HOOFDSTUK 3 – HET BINNENOOR EN VESTIBULAIR STELSEL 1. HET BINNENOOR A. NEUROSE NSOR IE EL GEHOORVE RLIES -

Congenitale slechthorendheid o Genetisch o Niet-genetisch

-

Laattijdig optredende slechthorendheid o Genetisch o

I.

Niet-genetische

CON GEN ITALE SLECHTHOREN DHE ID

GENETISCH -

-

Komt afzonderlijk voor: vooral afwijkingen v/d cochlea (niet/onvoldoende ontwikkeld) o Aplasie van Michel (complete) o Aplasie van Mondini (incomplete) o Aplasie van Scheibe (cohcleo-sacular aplasia) o Aplasie van Alexander (membranous cochlear aplasia) Samen met andere afwijkingen

o o o

-

Syndroom van Van Waardenburg Albinisme Hyperpigmentatie

o Syndroom van Pendred o Usher Chromosomale afwijking: syndroom van Down (trisomie 21)

NIET GENETISCH -

Afzonderlijk: ototoxische medicatie Samen met andere afwijkingen (CMV, Softenon, RX, cretinisme, prematuren, anoxie bij geboorte…)

12

II.

LAATTIJDIG OPTRE DEND E SLECHTHOREN DHEID

GENETISCH -

Afzonderlijk: voorbeelden o Familiale progressieve slechthorendheid Otosclerosis

o

Presbyacousis → ‘cocktailparty-syndroom’ = daling van spraakverstaan → Recruitment: endocochleair letsel Gehoorapparaat  Audiogram: voor hoge/lage tonen  Achtergrondlawaai versterkt Samen met andere afwijkingen o Ziekte van Alport (collageen type IV) o Syndroom van Hurler (stofwisselingsziekte) o Paget (verhoogde aanmaak + afbraak van bot) o

-

Crouzon

o

Syndroom van Hurler

Crouzon

NIET GENETISCH -

Bacterieel/viraal Ototoxische medicatie Oortumoren Traumata (geluidsrust) Acute doofheid (URGENTIE: cortisone + hyperbare zuurstoftherapie) Hyperthyroïdie (te hoog werkende schildklier) Vasculaire insufficiëntie Multiple sclerose

13

2. HET VESTIBULAIR STELSEL Aantastingen van labyrint → vertigo Evenwicht behouden → spiertonusaanpassing nodig bij beweging, aanpassing zorgt voor -

Stabiel gezichtsveld Efficiënte tegenwerking van zwaartekracht om in opstaande houding te kunnen blijven

Om aanpassing mogelijk te maken → nood aan zintuiglijke info → verwerkt door hersenen → adequate aanpassing v/d spiertonus → Reflexwerking in gang gezet

(Zintuiglijke info = input, gezicht (visus) = wat we zien, proprioceptie = t.h.v. spieren/pezen) Aandoeningen van vestibulair stelsel -

Ziekte van Menière Neuronitis vestibularis Positioneringsduizeligheid: benige paroxysmale positie vertigo (BPPV) Uitvalsvertigo Acousticus neurinoom

A. ZIEKTE VAN MEN IÈRE -

-

-

= Opstapeling van endolymfe Epidemiologie o 40-60 j o Unilateraal, vaak later ook bilateraal Symptomen o Rotatoire vertigo (draaiduizeligheid) o o o

Enkele uren Vegetatieve klachten Volheidsgevoel i/h oor

o o

Fluctuerend neurosensorieel gehoorverlies → gradueel erger Slaperigheid

o o

Onstabiel gevoel Tinnitus

Behandeling o IV anti-emetica, antivertigeneuze middelen

14

B. NEU RON ITIS VESTIBU LARIS -

Wss virale infectie Symptomen o Vertigo heel intens (gedurende 8 dagen), maar verdwijnt na 6 à 12 weken o Geen geassocieerde tinnitus

-

Behandeling o Antivertigeneuze middelen o Ontstekingsremmers

C. POSITIONERINGSDU IZEL IGHEID : BENIGE PAROXYSMALE POSITIE V ERTIGO (BPPV) Oorzaak -

-

Kristalletjes (otoconia) komen los van otolietmembraan van utriculus Deze hechten aan met cupula (cupulolithiasis) Bij hoofdbeweging buigt cupula met aangehechte otoconie sterker af dan normaal, leidt tot typische BPPV-symptomen Andere mogelijkheid: otolietkristallen klitten samen in 1 v/d semicirculaire kanaal → posterieur kanaal BPPV (pBPPV)

Symptomen -

Korte (ong max 30 sec durende) vertigoaanvallen Uitgelokt door snelle, plotse hoofdbewegingen

Diagnose -

Uitvoeren van Hallpike-manoeuvres (vertigo uitgelokt door patiënt van zittende houding naar liggende positie te brengen

Behandeling -

PBPPV: posterieur semicirculair kanaal → rotatoire nystagmus o Epley-manoeuvres

-

BPPV: laterale semicirculair kanaal → laterale nystagmus o Lempert-Manoeuvre BPPV: syperior semicirculair kanaal → verticale nystagmus o Deep head hanging manoeuvre

-

15

D. UITVALSV ERTIGO = 1/beide evenwichtsorgaantjes niet functioneel Unilateraal: 1 v/d 2 evenwichtsorgaantjes is niet functioneel -

Oorzaken o Congenitaal: familiaal/infectie o Tumoraal o o

-

o Auto-immune processen Symptomen o Plotse rotatoire vertigo o

-

Vasculair: basilaire insufficiëntie → hyporeflex Diabetespatiënten Infecties

Spontante nystagmus (bril van Frenzel niet nodig)

o Uitgelokte vertigo (beweging v/h hoofd) Behandeling o Habituatietraining → compensatie training

16

Bilateraal: 2 evenwichtsorgaantjes zijn aangetast -

-

Oorzaken o Congenitale malformatie o Vestibulaire hypo- of areflexie o o

Auto-immune aandoeningen Medicamenteuze intoxicatie

o

Meningitis

o o

Vasculair …

Symptomen o Onevenwicht: vooral in het donker o Geen vertigo

E. ACOUSTICUS N EURINOOM = Brughoektumor

Symptomen: atypisch -

Gehoorverlies Tinnitus Vertigo (compensatiemechanisme) Facialisparese Trigeminus neuralgie

Behandeling -

‘Wait and scan’ Resectie Stereotactic radiotherapy

17

18

DEEL 2: OUTPUT: SPRAAK EN SPRAAKORGANEN HOOFDSTUK 1 – DE NEUS EN NEUSBIJHOLTEN 1. DE NEUSHOLTE Aandoeningen met chronische neusverstopping tot gevolg A. AFWIJKING AANWE ZIG BIJ DE GEBOORTE: CHOAN ALE ATR ESIE : NIET-OPEN NEUSHOLTE

Bij choanale atresie: achteraan in neusholte geen verbinding met rhinofarynx, 2 soorten 1. 2.

Benige choanale atresie Membraneuze choanale atresie

Benige choanale atresie: afsluiting bestaat uit been -

Symptomen: bilateraal: intubatie (anders stikken) Behandeling: chirurgisch

Membraneuze choanale atresie: afsluiting bestaat uit vliezige sluiting (opengeduwd)

B. AFWIJKING AANWE ZIG BIJ DE GEBOORTE OF LATER ONTSTAAN -

Septumdeviatie (zie verder) Te nauwe neusopening Te beweeglijke kraakbeenalae

vaak samenhangend met schisis aangezogen bij inademen 19

-

Uitwendige scheefstand v/d neus Zadelneus ingezakte neusrug door ingezakt tssschot door fractuur Concha bullosa extra grote middelste (holle) neusschelp

Septumdeviatie -

Oorzaken o Scheefgroeien v/h neustssschot o Trauma

-

Behandeling: chirurgie

Zadelneus

Concha bullosa

C. ON TSTE KINGE N (RH INITIS) -

Rhinitis op allergische basis Rhinitis vasomotorica Rhinitis medicamentosa

Rhinitis op allergische basis: allergische reactie -

Symptomen 20

-

o o

Gezwollen, typisch witblauwige mucosa Overvloedige, waterige secretie

o o

Veelvuldig niezen Jeuk (ook op verhemelte)

Behandeling: antihistaminica, lokale corticoïdsprays…

Rhinitis vasomotorica: aspecifieke hyperactiviteit van neusslijmvlies -

Symptomen: zelfde als bij allergie Behandeling: cortisonesprays, cauterisatie/cryotherapie v/d onderste neusschelp

Rhinitis medicamentosa: blijvende zwelling v/h slijmvlies (door lang gebruik neusdruppels) -

Behandeling: overschakelen op cortisone-neusspray

2. NEUSBIJHOLTEN 4 groepen -

Maxillaire sinussen Frontale sinussen Ethmoïdale sinussen Sfenoïdale sinussen

A. INFECTIES Acute sinusitis -

Oorzaak: natuurlijke openingen zijn dicht

B. INFLAMMATIES Chronische sinusitis -

-

Oorzaak: terugkerende acute infecties Symptomen o Geen koorts, weinig pijnklachten o Overvloedige slijmsecretie o Gezwollen onderste neusschelpen Behandeling: lokale cortisonespray, chirurgie (soms)

3. TUMOREN VAN NEUS EN NEUSBIJHOLTEN -

Goedaardige gezwellen o Neuspoliepen o Choanale poliepen

-

Kwaadaardige gezwellen o Adenocarcinoom

A. GOEDAARD IGE GEZWEL LE N Neuspoliepen: goedaardi...