Werkstuk \"Aansprakelijkheidsverzekering in Suriname\" PDF

Preview

Summary

Aansprakelijkheidsverzekering in Suriname...

Description

ESSAY

AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING

ROWEENA GHOGLI

Inleiding Een ieder loopt in zijn/haar leven risico’s. W aar u zich ook bevindt, een ongeluk zit altijd in een klein hoekje. Zo ook in Suriname heeft haast een ieder weleens een ongeluk gehad. W ant iedereen kan een keer per ongeluk schade toebrengen bij een ander. Als u daarvoor aansprakelijk bent dan moet u dat vergoeden. Vaak gaat het om veel geld en dat kunt u niet zomaar snel betalen. U kunt zich uiteraard hierop voorbereiden met de hulp van de aansprakelijkheidsverzekering. De probleemstelling van deze paper luidt als volgt: “Welke aansprakelijkheidsverzekeringen zijn wettelijke verplicht in Suriname?" De probleemstelling wordt uitgewerkt aan de hand van de volgende subvragen: 

Hoe is de huidige Surinaamse verzekeringswetgeving samengesteld?



Wat houdt de aansprakelijkheidsverzekering in?



Welke aansprakelijkheidsverzekeringen zijn wettelijk opgenomen in de Suriname?

In hoofdstuk 1 wordt Aansprakelijkheid in het algemeen behandeld. Vervolgens komt in hoofdstuk 2 de aansprakelijkheidverzekering aan de orde. Tenslotte wordt deze paper afgesloten met conclusies en aanbevelingen.

1

ESSAY

1

AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING

ROWEENA GHOGLI

Aansprakelijkheid in het algemeen

1.1 Aansprakelijkheid en onrechtmatige daad Wat betekent ‘aansprakelijkheid’? De term ‘aansprakelijkheid’ is afgeleid van ‘kunnen aangesproken worden’, terwijl ‘verantwoordelijkheid’ afgeleid is van ‘verantwoorden’ of ‘antwoorden’. Aansprakelijkheid betekent dat men kan worden aangesproken – wegens een juridische oorzaak- tot een bepaalde prestatie tegenover een andere persoon. Aansprakelijkheid is een begrip uit het vermogensrecht, in bijzonder het verbintenissenrecht, binnen het burgerlijk recht. De aansprakelijkheid is te onderscheiden in de wettelijke aansprakelijkheid en de contractuele aansprakelijkheid. Het aansprakelijkheidsbegrip betreft de schadeloosstelling van een persoon omdat een andere persoon een fout heeft begaan (bijvoorbeeld negeren van een rood stoplicht, of niet tijdig leveren van een product) in oorzakelijk verband met de schade. Schadeloosstelling bestaat uit het geheel van herstel- en vergoedingsmiddelen die erop gericht zijn de benadeelde te plaatsen in de toestand waarin hij zou zijn gebleven of gekomen indien de fout zich niet zou hebben voorgedaan. 1 Wanneer men aansprakelijk wordt gesteld, wordt men in de regel in zijn vermogen aangesproken. Het spreekt vanzelf dat men zich daartegen wil beveiligen. Uit die behoefte aan bescherming tegen het gevaar om aansprakelijk gesteld te worden, is de aansprakelijkheidsverzekering ontstaan.

De wettelijke aansprakelijkheid is de aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad die hoofdzakelijk wordt geregeld in de artikelen 1386 tot en met 1392 BW en in het Wetboek van Koophandel in verband met aanvaringsschade door schepen, in de artikelen 774 en volgende. Deze verbintenis ontstaat dus uit de kracht der wet als gevolg van onrechtmatig menselijk toedoen.

1

G.N. van Kooten, Boom Basics Aansprakelijkheidsrecht, 2012, p. 7-13

2

ESSAY

AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING

ROWEENA GHOGLI

De verbintenis komt dus tot stand door de onrechtmatige daad. Na de bekende formulering van de Hoge Raad in het arrest Cohen/Lindenbaum (31 januari 1919, N.J. 1919, p.161) is als onrechtmatige daad te beschouwen: “elk handelen of nalaten, dat of inbreuk maakt op eens anders recht, of in strijd is met des daders rechtsplicht, of indruist hetzij tegen de goede zeden hetzij tegen de zorgvuldigheid welke in het maatschappelijke verkeer betaamt ten aanzien van een anders persoon of goed ”.2 Om een handeling of nalaten als een onrechtmatige daad aan te merken moet aan een aantal vereisten worden voldaan. 1. Ten eerste moet er sprake zijn van een onrechtmatige gedraging. Onder ‘daad’ valt ook een nalaten. Vanaf Cohen/Lindenbaum zijn de onrechtmatigheidscriteria verruimd en wordt een handeling beschouwd te zijn onrechtmatig als zij: • In strijd is met des daders rechtsplicht of; • inbreuk maakt op eens anders ( subjectief) recht of plicht; • indruist tegen de goede zeden of; • indruist tegen de zorgvuldigheid welke in het maatschappelijk verkeer betaamt ten aanzien van eens anders persoon of goed. Een gedraging druist in tegen de zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer betaamt tegen eens anders persoon of goed, wanneer zij strijdig is met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt.

2. Op de tweede plaats moet die gedraging aan de dader kunnen worden toegerekend. Hem of haar moet daarvan een verwijt kunnen worden gemaakt, er moet sprake zijn van schuld. Schuld kan onder meer betekenen: • toerekenbaarheid van de daad en de daardoor veroorzaakte schade aan de dader; • onachtzaamheid; • onrechtmatigheid. Als de dader zich op overmacht kan beroepen of als er bijvoorbeeld sprake is van noodweer ( zelfverdediging) of de uitvoering van een wettelijk voorschrift, is van die toerekening geen sprake. Ook kan de gedraging aan de dader worden toegerekend als de gevolgen ervan op grond van de in het maatschappelijk verkeer geldende opvattingen voor rekening van de dader komt. 3. Een derde vereiste om van een onrechtmatige daad te kunnen spreken is dat door het handelen schade is ontstaan. Zonder schade is er geen onrechtmatige daad. En

2

Het Cohen/Lindenbaum arrest, 31 januari 1919, N.J. 1919, pagina 161

3

ESSAY

AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING

ROWEENA GHOGLI

die schade kan dan weer bestaan uit vermogensschade, zoals het gemis van inkomsten of de kosten van de reparatie van bijvoorbeeld een auto. Maar ook kan de schade bestaan uit immateriële schade, ook wel smartengeld genoemd. 4. Op de vierde plaats moet er een oorzakelijk verband zijn tussen de gedragingen, de fout enerzijds en de schade anderzijds. Ook wel causaal verband genoemd. Daar valt veel over te zeggen. Het meest eenvoudig is het zo voor te stellen, dat het causaal verband er niet is, als de schade ook zonder dat handelen zou zijn ontstaan. Maar ook kan het causaal verband ontbreken, als de schade redelijkerwijs niet meer als het gevolg van het handelen kan worden beschouwd. 5. Het vijfde vereiste is de relativiteitsleer oftewel schutznormleer, het verband tussen het doel van de overtreden norm en het geschade belang. Volgens de relativiteitsleer is er pas sprake van een onrechtmatige daad als de norm die geschonden is de strekking heeft om degene die schade leed, te beschermen.

Het doel van de relativiteitsleer is om te voorkomen dat de aansprakelijkheid op grond van artikel 1386 BW op ongewenste wijze wordt uitgebreid. De relativiteitsleer slaat niet alleen op wettelijke ( en dus geschreven) normen maar ook op ongeschreven normen. Terwijl een overtreden wettelijke norm niet strekt tot bescherming van het belang van de benadeelde, kan er een ongeschreven norm ( bijvoorbeeld een zedelijkheidsnorm of een zorgvuldigheidsnorm) overtreden zijn die wel strekt tot bescherming van het belang van de benadeelde.

3

Deze zijn cumulatieve vereisten, indien één van de vereisten niet aanwezig is, is er dan geen sprake van een onrechtmatige daad. Op grond van art. 1386 BW is men aansprakelijk voor zijn eigen onrechtmatige gedragingen. Terwijl artikel 1388 BW een verruiming geeft van de aansprakelijkheid. Dit houdt in dat ook andere personen zoals de ouders c.q. voogden, die met de schadeveroorzaker in een bepaalde relatie staan, aansprakelijk gesteld kunnen worden. De twee vereisten voor aansprakelijkheid van de ouders of voogden jegens hun kinderen zijn als eerste de minderjarigheid, inwonend zijn en uitoefening van de

3

R. M. Praag, Hoofdstukken Vermogensrecht verbintenissenrecht, eerste druk, Paramaribo, 2003, pagina’s 122 t/m 144

4

ESSAY

AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING

ROWEENA GHOGLI

ouderlijke macht of voogdij en als tweede de gedraging van het kind moet aan alle vijf geldende voorwaarden van art. 1386 BW voldoen. Uitzondering: ouder of voogd was ook aansprakelijk, indien het kind zelf niet aansprakelijk gesteld kon worden omdat op grond van zijn jeugdige leeftijd of geestesstoornis de schuld (‘toerekeningsvatbaar’) ontbrak. Indien aan deze vereisten was voldaan, was ouder of voogd aansprakelijk, tenzij hij aantoonde dat hij zorg in acht had genomen die in de gegeven omstandigheden van een goed ouder mocht worden verwacht.4 De contractuele aansprakelijkheid daarentegen houdt in de verplichting tot schadevergoeding die voor een partij ontstaat, als hij de verplichting die hij bij de overeenkomst is aangegaan niet, niet tijdig of niet behoorlijk nakomt, waardoor zijn contractspartner schade lijdt. 5 Aangezien het niet, niet tijdig of niet behoorlijk presteren, wanprestatie wordt genoemd, wordt de contractuele aansprakelijkheid in de literatuur ook weleens de aansprakelijkheid uit wanprestatie genoemd.

6

4

Zoontje Van Zweden arrest HR 26-11-1948, NJ 1949, 149, Joke Stapper arrest en de Jaguar en de arresten HR 9-12-1960, NJ1963,2. 5 artikelen 1288 en 1614 x BW. 6 J.H.Wansink, De Algemene aansprakelijkheidsverzekering, eerste druk, W.E.J. Tjeenk Willink, Zwolle, 1987 pagina’s 21,22 ,23,24 en 25 en H.A. Bongers, Algemene Wettelijke aansprakelijkheidsverzekering ,eerste druk, J.H. De Bussy, Amsterdam, 1964, pagina 19 tot en met 27

5

ESSAY

AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING

ROWEENA GHOGLI

2 Aansprakelijkheidsverzekering

De aansprakelijkheidsverzekering houdt het volgende in: ‘De verzekering tegen de gevolgen van aansprakelijkheid tegenover derden voortvloeiende uit overeenkomst (contractuele aansprakelijkheid) of onrechtmatige daad (wettelijke aansprakelijkheid) van verzekerde of personen voor wie hij aansprakelijk is’.

7

Er bestaan diverse vormen van aansprakelijkheidsverzekeringen. Deze kunnen worden onderscheiden in verzekeringen die verband houden met een bepaalde hoedanigheid en verzekeringen die verband houden met het bezit of gebruik van een voorwerp zoals de W AM verzekering.8

Hieronder worden een aantal aansprakelijkheidsverzekeringen besproken: 1. de aansprakelijkheidsverzekering voor beroepen (deze wordt afgesloten door een vrije beroepsbeoefenaar) 1. de aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven (deze wordt afgesloten door een bedrijf) 2. de aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren De aansprakelijkheidsverzekering voor beroepen wordt afgesloten door vrije beroepsbeoefenaars zoals de accountants, makelaars, advocaten en verzekeringsagenten. Terwijl de aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven wordt afgesloten door bedrijven. Hierbij is de premie sterk afhankelijk van het soort bedrijf (een ziekenhuis zal een veel hogere premie betalen dan een universiteit) en van de omzet van het bedrijf.9

7

Fockema Andreae’s Juridisch woordenboek, dertiende druk, 2004, pagina 9 J.H.Wansink, De Algemene aansprakelijkheidsverzekering, eerste druk, W.E.J. Tjeenk Willink, Zwolle,1987, pagina 19 9 J.H.Wansink, De Algemene aansprakelijkheidsverzekering, eerste druk, W.E.J. Tjeenk Willink, Zwolle,1987, pagina 122 8

6

ESSAY

AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING

ROWEENA GHOGLI

De aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren, de aansprakelijkheidsverzekering voor beroepen en de aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven zijn de hoofdvormen van de aansprakelijkheidsverzekeringen, die hun recht van bestaan te danken hebben aan het feit dat de dekking van het risico in overeenstemming is gebracht op het handelen in een bepaalde hoedanigheid (als particulier, in beroep of bedrijf) De aansprakelijkheidsverzekering wordt vaak verward met een WA-verzekering. Het verschil tussen een W A-verzekering en een aansprakelijkheidsverzekering is dat een WA-verzekering een wettelijke verplichte verzekering is en een aansprakelijkheidsverzekering niet altijd. Een aansprakelijkheidsverzekering is juist een verzekering die de verzekerde beschermt tegen het risico van aansprakelijkheid.

2.2 Wettelijke aansprakelijkheidsverzekeringen Een bepaald onderdeel van schadeverzekering heeft in de huidige tijd een bijzonder belang gekregen en dat is de verzekering tegen wettelijke aansprakelijkheid. Daarbij verzekert iemand zich tegen de kans, dat hij ter zake van onrechtmatige daad aansprakelijk wordt gesteld en uit dien hoofde schadevergoeding zal moeten betalen. De ontwikkeling van de W A-verzekering heeft gelijke tred gehouden met de ontwikkeling van de aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad. Naarmate deze aansprakelijkheid toenam, steeg het verlangen naar een dekking via verzekering. De wetgever heeft dus hiermee rekening willen houden. Het onderwerp van de W Averzekering is typisch het grensgebied tussen het burgerlijk recht en handelsrecht. Het burgerlijk recht weergeeft een vorm van het aansprakelijkheidsrecht; het maakt tevens deel uit het handelsrecht, doordat het behoort tot het verzekeringsrecht. 10

10

H. de Groot en P.A. Stein, Grondtrekken van het Handelsrecht, zesde druk, Tjeenk Willink, 1994, p. 283 e.v

7

ESSAY

AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING

ROWEENA GHOGLI

In de Surinaamse verzekeringswetgeving zijn geregeld: • De verzekering tegen de gevaren van brand (titel 9, afdeling 1, artikelen 353 t/m 364 Surinaams WvK) • De verzekering tegen de gevaren waaraan de voortbrengselen van de landbouw te velde onderhevig zijn (titel 9, afdeling 2, artt.365 t/m 367 Surinaams W vK) • De levensverzekering (titel 9, afdeling 3, artikelen 368 t/m374 Surinaams WvK) • De verzekering tegen de gevaren van de zee en tegen die van de slavernij (titel 10, afdeling 1, artt. 813 t/m 891 WvK) • De verzekering tegen de gevaren van het vervoer te lande en langs de kusten en op de rivieren en binnenwateren (titel 11, artt. 892 t/m 899 W vK) • De Wettelijke Aansprakelijkheid Motorrijtuigen verzekering (WAM verzekering) (WET van 14 augustus 1979, regelende de verplichte verzekering (zie artikel 2 WAM) tegen wettelijke aansprakelijkheid inzake motorrijtuigen (S.B. 1979 no. 33) • De verzekering Surinaamse Ongevallen Regeling (SOR verzekering). Het sluiten van de SOR verzekering is ingevolge artikel 10 van de Ongevallenwet (G.B. 1947 no. 145) verplicht gesteld. Van de bovengenoemde verzekeringen is slechts het aangaan van de WAM- en de SOR verzekering dwingendrechtelijk voorgeschreven. De WAM -verzekering en de SOR verzekering zijn dus aansprakelijkheidsverzekeringen. De WAM-verzekering dekt met name de aansprakelijkheid van de voertuigbezitter bij ongevallen veroorzaakt door de bestuurder van het voertuig. 11 Deze verzekering dekt de aansprakelijkheid van de verzekeringnemer, de eigenaar, de houder en de inzittende van het voertuig wegens schade toegebracht met het voertuig aan personen en /of goederen.

11

WET van 14 augustus 1979, regelende de verplichte verzekering tegen wettelijke aansprakelijkheid inzake motorrijtuigen (S.B. 1979 no. 33)

8

ESSAY

AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING

ROWEENA GHOGLI

Het verplicht stellen van deze verzekering is zeker nuttig te noemen, daar een schadeclaim vaak vele malen hoger kan uitvallen dan de premie die u voor deze verzekering betaalt. De Surinaamse Ongevallen Regeling is een van rechtswege verplichte verzekering. Deze verzekering dekt de verplichtingen van de werkgever tegenover zijn personeel, terzake van een ongeval of beroepsziekte, overeenkomstig de Ongevallenregeling als bedoeld in de wet van 10 september 1947. De SOR- verzekering is een verplichte verzekering die elke werkgever moet afsluiten voor alle werknemers, inclusief leerlingen, stagiairs, part-timers en vakantiekrachten. Gedekt zijn bedrijfsongevallen en beroepsziekten die een werknemer overkomen in de uitvoering van zijn werk en op weg van huis naar het werk en omgekeerd via de kortste route. De vergoedingen die worden verstrekt zijn als volgt: • Medische kosten: zoals huisartsenhulp, specialistische behandeling, medicijnen en ziekenhuisopname in de laagste klasse, inclusief daarbij gemaakte kosten; • Een loonuitkering bij tijdelijke arbeidsongeschiktheid van 100% van het verzekerd dagloon; • Een rente-uitkering bij blijvende invaliditeit of bij overlijden gebaseerd op het ten tijde van het ongeval verzekerde dagloon. Eén en ander volgens wettelijk vastgestelde regels, percentages c.q. factoren; • Een tegemoetkoming in de begrafenis- of crematiekosten in geval van overlijden van de werknemer tijdens een verzekerde gebeurtenis. Binnen 48 uur na een bedrijfsongeval of beroepsziekte dient door de werkgever aangifte bij de maatschappij te worden gedaan op het voorgeschreven schadeformulier. De vragen dienen door de werkgever en de geneeskundige die eerste hulp verleende te worden beantwoord. 12 De aansprakelijkheidsverzekering voor Particulieren (AVP) dekt de schade die u als particulier aan iemand anders kunt toebrengen of waarvoor u aansprakelijk bent. De aansprakelijkheidsverzekering voor Particulieren (AVP) dekt de schade die u als particulier aan iemand anders kunt toebrengen of waarvoor u aansprakelijk bent volgens de wet (artikelen 1386 BW, 1388 BW en 1389 BW ).

12

De Ongevallenwet (G.B. 1947 no. 145)

9

ESSAY

AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING

ROWEENA GHOGLI

Bij de AVP is verzekerd de aansprakelijkheid van verzekerden in de hoedanigheid als particulier, voor aan derden geleden zaaks en/of personenschade, ontstaan binnen de geldigheidsduur van de verzekering. De AVP wordt aangegaan voor een periode van 12 maanden met stilzwijgende verlenging. De verzekerde dient de premie, kosten en omzetbelasting vooruit te betalen binnen 30 dagen nadat zij verschuldigd worden. In Suriname is de aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren wettelijk niet verplicht gesteld, het is zelfs niet opgenomen in de verzekeringswetgeving. De voordelen van de AVP- verzekering zijn een veilig gevoel hebben, wereldwijd verzekerd zijn, een redelijke premie en een redelijke dekking. Naar aanleiding van de bovengenoemde voordelen, kan er vastgesteld worden dat het afsluiten van een AVP verzekering van belang is.

10

ESSAY

AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING

ROWEENA GHOGLI

Conclusie en aanbevelingen In de Surinaamse verzekeringswetgeving vormen de verzekering, de verzekerde en de verzekeraar de basis. Verzekeringen hebben een belangrijke rol in onze samenleving. Met de hulp van verzekeringen kunnen de burgers zich voorbereiden tegen de onverwachte gebeurtenissen. Veel burgers zijn niet altijd in staat zelf voor de kosten, voortvloeiende uit de onverwachte voorvallen, te betalen. Vandaar dat het afsluiten van verzekeringen een gunstige oplossing is voor hen. Bij de wettelijke aansprakelijkheid verzekert iemand zich tegen de kans, dat hij ter zake van onrechtmatige daad aansprakelijk wordt gesteld en uit dien hoofde schadevergoeding zal hebben te betalen. De gelaedeerde kan het verschuldigde bedrag krachtens de gesloten verzekering op de verzekeraar verhalen. De correcte naam is overigens aansprakelijkheidsverzekering. Aansprakelijkheid is een begrip uit het burgerlijk recht en houdt in dat iemand aangesproken kan worden om een verplichting of verbintenis na te komen of een schade te vergoeden. Deze aansprakelijkheid gaat uit van een onrechtmatige daad, dat wil zeggen dat iemands rechten geschonden zijn. Een onrechtmatige daad levert nog niet direct aansprakelijkheid op. Er moet schade zijn en er moet een causaal verband zijn , dat wil zeggen dat de schade het gevolg moet zijn van de onrechtmatige daad. Ook als er een causaal verband is hoeft dat soms niet tot aansprakelijkheid te leiden. Tenslotte is er nog het vereiste van relativiteit. Dat wil z...