Samenvattinc Schoolpsychologie en pedagogische psychologie - alle hoofdstukken PDF

Preview

Summary

Een samenvatting van alle hoofstukken van. Het OPO school- en pedagogische psychologie...

Description

School en pedagogische psychologie klinisch beeld en criteria heel goed kennen comorbiditeit, etiologie, prevalentie en diagnostiek grote lijnen kennen Begeleiding → doel = belangrijkste om te onthouden

Deel 1: Leren en studeren

1.Verstandelijke beperking 1.1 Leren en studeren 1.1.1 Klinisch beeld Onderverdeling tussen: ● ●

Zwakbegaafdheid (IQ 70-85) Verstandelijke beperking (IQ onder 70) ○ Brede ontwikkelingsbelemmering, niet alleen op cognitief vlak ○ Verschillende niveaus met klinisch beeld (opletten met termen bv tov ouders) ■ Licht verstandelijke beperking → wordt pas duidelijk doorheen onderwijs, hebben aangepaste methodes nodig (vereenvoudigen, kleine stappen, …) ■ Matig verstandelijke beperking → inzetten op functionele vaardigheden, zelfstandigheid bevorderen, maar meestal blijvende ondersteuning nodig ■ Ernstig verstandelijke beperking → problemen in CZS, vaak gezondheidsaandoeningen, problemen met taal, ... ■ Diep verstandelijke beperking →““

Binnen schoolpsychologie mogen wij wel enkele diagnoses stellen! → verstandelijke beperking, leerstoornissen, algemene ontwikkelingsvertraging ⇒ KOMT OP EXAMEN Examenvraag: Stelling: de diagnose ‘verstandelijke beperking’ geeft aan dat de persoon voornamelijk ernstige tekorten op cognitief vlak vertoont → FOUT, er zijn steeds tekorten op cognitief vlak én op vlak van sociaal aanpassingsgedrag

1.1.2 Criteria 1.1.2.1 Criteria: DSM 5 (internationaal)

A) Significante beperkingen in het intellectuele functioneren ● Intelligentie functioneert 2SD (standaarddeviaties) (70 of lager) beneden het gemiddelde of lager (= significant) ○ Lichte VB: -3SD < IQ oriëntatie (Jacob Jordaens)

9.8 Gemandateerde voorziening ● ● ●

●

● ● ●

Uitgangspunt: elke jeugdhulpverlener kan omgaan met verontrustende situaties Als niet-gemandateerde voorziening Specifiek mandaat om ○ om te gaan met verontrustende situaties (VOS) ○ stap te zetten naar parket wanneer geen vrijwilligheid mogelijk Onderzoek of nood aan hulp van overheidswege in verontrustende situaties (maatschappelijke noodzaak → VOS waarbij hulp vanuit overheid noodzakelijk is om kansen van jongere te waarborgen) ○ Ondersteuningscentra Jeugdzorg (OCJ) ○ Vertrouwenscentra Kindermishandeling (VK) De ontwikkelingskansen van een minderjarige zijn bedreigd De (psychische, fysieke of seksuele) integriteit van de minderjarige is aangetast Casus:

○

○

Laura (32) ziet het leven niet meer zitten en zou eigenlijk beter opgenomen worden in een psychiatrisch centrum maar wil voor haar zoontje Ruben (2) blijven zorgen. De medewerker van het CKG maakt zich zorgen of de veiligheid van Ruben nog gegarandeerd is → Medewerker CKG contact met OCJ Het conflict bij Lena (14) thuis is inmiddels uit de hand aan het lopen. Lena kwam op school met een bloeduitstorting aan haar oog. Ze vertelde dat ze tegen de deur was gelopen. Na een gesprek met de leerlingenbegeleider gaf ze toe dat haar vader haar geslagen had omdat zij in een ruzie de kant van haar mama koos → Leerlingenbegeleider contact met VK

9.8.1 OCJ Vier kerntaken: 1. Advies geven aan hulpverleners 2. Onderzoeken of het nodig is dat de overheid tussenkomt in de hulpverlening (sprake van maatschappelijke noodzaak?) 3. Hulpverlening opstarten of lopende hulpverlening mee opvolgen 4. Doorverwijzen naar de jeugdrechter als gerechtelijke jeugdhulp nodig is

9.8.2 VK ● ● ● ●

●

Multidisciplinair samengesteld: medische, psychologische/pedagogische en sociale functie Aanspreekpunt voor alle mogelijke situaties van geweld op kinderen en jongeren De meldingen kunnen komen van hulpverleners of burgers Doel: ○ Mishandeling bespreekbaar maken de ouders/plegers ○ Hulp starten waarbij kind centraal staat ○ Veiligheid van kind een prioriteit Bij onvoldoende medewerking of gebrek aan akkoord → melding parket

9.9 Gerechtelijke jeugdhulp ●

●

Als GV geen vrijwillige hulp kan bekomen én er is sprake van verontrusting → Melding bij het parket (of via politie) → Ook voor gewone burgers Casus: ○ De onderbuurvrouw van Laura hoorde Ruben een groot deel van de nacht wenen. Tegen de ochtend ging ze naar boven, maar Laura deed niet open en nam haar GSM niet op. Uiteindelijk belde ze de politie die de deur forceerde. Ruben lag in zijn bedje, helemaal uitgeput, nog steeds te snikken, hij had overgeven. Laura lag buiten bewustzijn op bed, haar maag moest leeggepompt worden, ze had een overdosis medicatie genomen → Via politie naar jeugdrechtbank - crisisjeugdhulp

9.10 Sociale dienst jeugdrechtbank ●

Consulent SDJ voert maatschappelijk onderzoek uit in opdracht van jeugdrechter (MDT kan mee ondersteunen) → advies aan jeugdrechter over meest wenselijke traject → jeugdrechter legt (jeugdhulp)maatregel op → SDJ voert maatregel uit en volgt op

9.11 Jeugddelict = feiten of handelingen die, met het klassieke strafrecht als referentiepunt, als misdrijf worden beschouwd. Nieuwe term voor MOF Bv drugs dealen, graffiti, stelen, ...

9.12 Crisisjeugdhulp ● ● ● ●

Wat: acute nood en onmiddellijk hulp vereist Op elk moment in te schakelen Doel: binnen de 24 uur een gepast antwoord zoeken en veiligheid installeren Hulpprogramma crisishulp ○ Centraal permanent crisismeldpunt, georganiseerd per regio; ○ ambulante en/of mobiele crisisinterventie; ○ ambulante en/of mobiele crisisbegeleiding; ○ crisisopvang.

9.13 Cliëntoverleg ●

Op elk moment in te schakelen ○ Cliënt (ouder én kind/jongere) worden met alle hulpverleners samengebracht bij ■ Onduidelijkheid ■ Nieuwe omstandigheden ■ Moeilijke omstandigheden ■ … ○ Voorgezeten door extern voorzitter

9.14 Bemiddeling ●

Op elk moment in te schakelen ○ Cliënt (ouder én kind/jongere) worden met alle hulpverleners samengebracht bij ■ Conflict ● tussen jongere en ouders ● tussen ouders en hulpverlener ● … ○ Voorgezeten door een neutrale bemiddelaar

9.15 Casussen 9.15.1 Casus Yorben (5j) ●

● ●

●

●

Stephanie is 28 jaar, ze heeft een zoontje Yorben dat 5 jaar oud is. De vader van de Yorben woont in het buitenland, er is geen contact met Yorben. Vader verliet het gezin toen moeder zwanger was. Moeder heeft sinds een jaar een nieuwe relatie met Kristof (32j). Kristof heeft een dochter Yana (4j) uit een vorige relatie. Kristof is snel ingetrokken bij Stephanie en Yorben. Yana woont ook om de week in het gezin. Sindsdien stelt Yorben heel moeilijk gedrag, hij is agressief, zowel fysiek als verbaal. Hij was voordien zindelijk maar is weer in bed beginnen plassen ‘s nachts. Moeder weet echt niet meer hoe ze hem moet aanpakken en is stilaan radeloos. Op school is Yorben ook agressief naar de andere kinderen toe, hij kan moeilijk delen en maakt veel ruzie, juf geeft aan dat hij zich snel benadeeld voelt Het CLB maakt een afspraak met moeder, in dat gesprek geeft moeder aan dat ze vragende partij is om hulpverlening op te starten, maar dat ze het financieel echt niet breed heeft

Contextbegeleiding is opgestart vanuit het CKG en loopt redelijk wanneer enkel moeder en Yorben thuis zijn. Wanneer Kristof er is, valt het de contextbegeleider (Tim) op dat deze heel negatief is naar Yorben toe. Hij is heel streng voor Yorben en straft hem omdat hij een glas melk laat vallen. Wanneer Tim dit ter sprake brengt, geeft Kristof aan dat hij vindt dat Yorben zich soms als een peuter gedraagt en dat zijn dochter, die een jaar jonger is, veel meer kan dan Yorben. Hij vindt dat Yorben veel te lang geen vaderfiguur heeft gehad en te hard verwend werd door zijn moeder. Hij probeert dit naar eigen zeggen nu nog wat recht te trekken. Tijdens een volgend huisbezoek ziet Tim dat Kristof Yorben een klap in het gezicht geeft. Yorben vliegt daarna zonder eten naar bed. Wanneer Tim aangeeft dat hij dit toch een extreme straf vindt voor een kleuter zegt Kristof dat Yorben dringend moet leren luisteren en dat hij een harde hand nodig heeft. Moeder treedt hem daarin bij.

Tim maakt zich grote zorgen om Yorben. Hij vindt dat de jongen zich meer en meer teruggetrokken opstelt.

9.15.1.1 Gemandateerde voorzieningen Opdracht OCJ: ● Hulpverleners en voorzieningen ondersteunen in het omgaan met verontrusting (consult) ● Onderzoeken of hulp maatschappelijk noodzakelijk is na aanmelding jeugdhulpaanbieder of na kennisgeving parket ● Desgevallend opvolgen ● Indien nodig verwijzen naar parket ●

●

●

In het volgend huisbezoek bespreekt Tim op advies van het OCJ (na het consult) openlijk de bezorgdheid met moeder. Hij geeft aan dat hij vindt dat de ontwikkeling van Yorben volgens hem belemmerd wordt door het huidige opvoedingsklimaat. Moeder geeft aan dat de zorg voor Yorben haar op dit moment echt te veel wordt. Ze heeft schrik dat ze haar geduld eens echt gaat verliezen en dan wil ze niet instaan voor de gevolgen. Het moeilijke gedrag van Yorben weegt ook enorm op de relatie met Kristof. Moeder is momenteel 5 maanden zwanger. Yorben reageert hier heel jaloers op. Hij heeft een paar dagen geleden zelfs tegen de buik van moeder geschopt toen ze op de zetel lag te rusten. Gelukkig was Kristof niet thuis. Moeder was hier heel erg van geschrokken en heeft Yorben hard geslagen, waar ze achteraf niet goed van was, omdat ze zelf fysiek geweld probeert te vermijden. Moeder geeft aan dat het haar deugd zou doen als Yorben een tijdje niet thuis zou wonen, bijvoorbeeld tot na de bevalling. Ze wil uiteraard Yorben nog wel vaak zien, maar elke dag voor hem zorgen kan ze tijdelijk niet meer opbrengen. Ze heeft het hier al met haar zus Nathalie over gehad en zij had aangegeven dat ze het wel zag zitten om even voor Yorben te zorgen. Zij en haar man hebben zelf nog geen kinderen en zij is de meter van Yorben. Ze heeft altijd een goed contact met hem gehad.

9.15.1.2 Begeleiding binnen pleegzorg ●

Pleeggezin ○ Voor kinderen en jongeren van 0 tot 18 ○ Tijdelijke opvang ○ Op vraag van ouders of via jeugdrechter ○ Gekend (familie of vrienden) of ongekend gezien

9.15.1.2.1 Perspectiefzoekende pleegzorg ● Doel: ○ Pleegkind snel oriënteren en begeleiden naar duurzame oplossing; terug naar huis, naar voorziening, autonoom wonen of langdurig verblijf ● Wat: ○ Max. 6 maanden (verlengbaar met 6 maanden) ● Toegankelijkheid: ○ Niet rechtstreeks toegankelijk ○ Beslissing door toegangspoort of jeugdrechter ● ●

De perspectiefzoekende pleegzorg loopt goed. Yorben gaat ondertussen naar het 1ste leerjaar, ook op school gaat het een stuk beter. Moeder is een maand geleden bevallen van een meisje Yoni. De pleegzorg richt zich de komende maand op een terugkeer naar huis.

9.15.2 Casus Pieter (15j) ●

● ●

●

●

Pieter wordt op een nacht opgepakt door de politie, hij en 2 andere jongens probeerden in te breken in een woning in een villawijk in Brasschaat. Het alarm was afgegaan toen zij een ruit op de eerste verdieping stuk sloegen en de politie was snel ter plaatse. Pieter was diegene die op het dak van de garage was geklommen om zo de ruit stuk te slaan. Hij werd meegenomen naar de jeugdrechtbank en daar in de cel geplaatst tot hij de volgende dag voor de jeugdrechter kon verschijnen (na beoordeling van het parket). Er waren geen voorgaande feiten bekend. Op de jeugdrechtbank wordt door een consulent van de sociale dienst een gesprek gevoerd met Pieter, er wordt ook contact opgenomen met de ouders en de school. Uit het gesprek met Pieter blijkt dat hij mee probeerde in te breken omdat één van zijn vrienden van huis was weggelopen en geld nodig had. Het huis waar ze probeerden inbreken, ligt in de wijk waar hij woont. Hij wist dat het koppel op reis was, hij zou zoiets nooit doen terwijl eigenaars zouden thuis zijn. Hij heeft er veel spijt van en begrijpt niet goed waar zijn hoofd zat. Hij geeft nog aan dat het niet goed gaat met hem. Meer kan en wil hij er niet over kwijt. Tijdens het telefonisch contact met de ouders wordt furieus gereageerd door beide ouders. De ouders zijn momenteel in een vechtscheiding verwikkeld, beide dachten ze dat Pieter op het moment van de inbraak bij de andere ouder was. Vader geeft aan onmogelijk naar de rechtbank te kunnen komen, hij heeft een belangrijke afspraak bij een klant (hij is directeur van een bank). Moeder komt naar de rechtbank, waar ze verder met de consulent van de sociale dienst in gesprek gaat. Uit het gesprek met moeder op de rechtbank blijkt dat de vechtscheiding redelijk extreem is. De ouders spreken amper met elkaar en vechten hun strijd om geld uit in

●

de rechtbank. Pieter is enig kind. Moeder zegt dat Pieter bijna altijd alleen is op de momenten dat hij bij zijn papa verblijft. Ook wanneer hij bij haar is, is hij vaak alleen. Zij is bezig met de opstart van een nieuwe zaak (vastgoed) en heeft weinig tijd. Ze zegt wel dat zij en haar ex-man goed voor Pieter zorgen en dat hij niets tekort komt. Ze kan er dan ook niet bij dat hij probeerde in te breken. • De school geeft in telefonisch contact aan dat Pieter sinds dit jaar regelmatig spijbelt. Tot vorig jaar was hij een zeer sterke student, die altijd goede resultaten behaalde. Zijn gedrag is ook wel sterk veranderd; van enthousiast, joviaal en ijverig naar teruggetrokken en passief. Met Pieter erover praten is heel moeilijk, hij blokt elke poging af. School contacteerde de ouders meermaals, maar zij hadden het steeds te druk om op gesprek te komen. School weet ervan dat de ouders in een vechtscheiding verwikkeld zijn en wijten het veranderende gedrag van Pieter hieraan, in combinatie met de pubertijd.

9.15.2.1 Jeugddelict ● ● ● ●

= feiten of handelingen die, met het klassieke strafrecht als referentiepunt, als misdrijf worden beschouwd Nieuwe term voor MOF (als misdrijf omschreven feit) Melding bij het parket (of via politie) Jeugdrechtbank

9.15.2.2 Sociale dienst jeugdrechtbank ●

Consulent SDJ voert maatschappelijk onderzoek uit in opdracht van jeugdrechter → advies aan jeugdrechter over meest wenselijke traject → jeugdrechter legt (jeugdhulp)maatregel op → SDJ voert maatregel uit en volgt op

9.15.2.3 Diagnostiek ifv bijzondere jeugdzorg ● ●

●

●

●

●

OOOC (onthaal, oriëntatie en observatiecentrum) Oriëntatie ○ 2 maanden ○ Naar aanleiding van verontrustende opvoedingssituatie of problematisch gedrag ● Observatie ○ 4 maanden ○ Veel onduidelijkheid over probleemdefiniëring ● Oriëntatie en observatie ○ Kan ambulant of residentieel ○ Multidisciplinair ○ Doelstelling: advies over beste oplossing ■ Contextbegeleiding, verblijf in andere voorziening, dagbegeleiding,... Na de observatie in het OOOC wordt geadviseerd dat: ○ Contextbegeleiding wordt opstart om de ouders meer op dezelfde lijn te krijgen, het spijbelen van Pieter mee in de gaten te houden en ondersteuning te bieden aan Pieter ifv zijn emotioneel welzijn ○ De ouders echtscheidingsbemiddeling opstarten in het belang van hun zoon ○ Pieter voorlopig onder toezicht blijft van de jeugdrechter

Tijdens de contextbegeleiding gaat het van kwaad naar erger. De contextbegeleider, Joke heeft regelmatig contact met de school en hoort van hen dat Pieter nog vaker spijbelt dan voordien Tussen Joke en de ouders is er een moeilijk contact, ouders zijn er heel vaak niet wanneer Joke komt (ook al zijn de afspraken samen gemaakt en weten ze dat dit de bedoeling is) Tussen Joke en Pieter is de contactopbouw moeilijk, Pieter zegt heel weinig en lijkt zich nog meer terug te trekken

● ● ● ●

De ouders zijn niet ingegaan op de echtscheidingsbemiddeling en ‘vechten’ nog steeds (vooral om geld) Zowel de ouders als Pieter geven aan geen nood te hebben aan de hulpverlening, ze vinden dit een aanslag op hun privacy Ouders hadden ook te kennen gegeven dat ze weinig vertrouwen hadden in Joke, ze vinden haar veel te jong (Joke is 24) Joke heeft het gevoel dat de hulpverlening helemaal strop zit

9.15.3.4 Bemiddeling ●

● ● ●

● ●

Op elk moment in te schakelen ○ Cliënt (ouder én kind/jongere) worden met alle hulpverleners samengebracht bij ■ Conflict ➢ Tussen jongere en ouders ➢ Tussen ouders en hulpverlener ➢ … ○ Voorgezeten door een neutrale bemiddelaar

Volgende mensen zijn aanwezig tijdens de bemiddeling: Pieter en zijn beide ouders, Joke en een neutrale bemiddelaar Het kader wordt nogmaals geduid (nl. gedwongen hulpverlening op bevel van de jeugdrechter) Ouders geven aan niet gediend te zijn met iemand die in hun huis komt, zij willen opnieuw een onderhoud met de jeugdrechter om aan te tonen dat er geen probleem is, dat ze geen bemoeienis nodig hebben en dat Pieter niet meer zal inbreken. Ze blijven erbij dat Joke te jong is Pieter zelf zegt weinig De bemiddeling kan geen oplossing bieden voor het conflict

9.15.2.4 Ondersteunende begeleiding ●

●

●

●

Time-out: ○ Wanneer begeleiding dreigt vast te lopen of al vastgelopen is ○ Periode van rust en reflectie ○ Doel: draagkracht doen toenemen - hulpverlening verderzetten ○ bv zorgboerderij, staptocht Ardennen ○ bv atelierwerking ○ Kan ook in andere voorziening

Tijdens de staptocht komt Pieter tot rust, er is ook een heel goed contact met begeleider Ivan. Pieter geeft aan te lijden onder de vechtscheiding van zijn ouders. Ook voor ze uit elkaar gingen, was het thuis onaangenaam. Bij zijn ouders draait alles rond geld en uiterlijke schijn, Pieter vindt dit verschrikkelijk Hij zou liefst alleen wonen. Hij probeerde dit al eens met zijn ouders te bespreken, maar die vonden het vooral een argument om Pieter niet meer van de ene naar de andere ouder te laten verhuizen en namen het mee als argument in hun strijd voor de rechtbank Pieter wil terug regelmatiger naar school gaan, maar zou dan liefst van school veranderen. Hij heeft nu al een stempel en zou graag van 0 kunnen beginnen. Hij zou dat na de kerstvakantie willen doen.

9.15.2.5 Trainingcentrum voor kamerbewoning ● ● ● ●

●

● ● ● ●

Vroeger ‘kamertraining’ Vanaf 16 jaar Studio in de buurt van leefgroep Vaardigheidstraining: hygiëne en gezondheid, koken, kuisen, administratie, budgetteren, … Op deze verschillende terreinen leert men in de actie de jongere de nodige sociale vaardigheden: vragen, onderhandelen, beslissen, … Ontwikkelingstraining: sociale contacten, invulling van (veilige) vrije tijd, alleen zijn, afspraken nakomen, …

Pieter voelt zich goed in zijn studio Ouders worden zoveel mogelijk betrokken, maar komen ook hier weinig naar de afspraken Pieter kan vervolgens vanuit dezelfde voorziening op BZW (op 18) Hij woont in een appartementje in het centrum van de stad, van waaruit hij naar school gaat. Hij is van school veranderd, zit nu op een kunstschool

9.15.3 Namir (16j) ●

●

Namir is een meisje van Afghaanse afkomst, zij is in België geboren. Ze heeft 2 oudere broers die in Afghanistan geboren zijn. Het gezin is streng islamitisch, Namir zelf is dat minder. Namir heeft niet zo’n goede band met haar ouders en broers, zij vinden haar veel te westers. Namir heeft al bijna 2 jaar een geheime relatie met een meisje van 18 jaar. Gisteren heeft één van haar broers haar met haar vriendin gezien in een koffiebar, haar broer passeerde langs het raam. Namir heeft dit zelf niet gezien, maar haar broer stuurde haar nadien een sms. Hij vroeg wat ze wel niet dacht en dat hij het aan vader zou

vertellen, dat die haar wel een lesje zou leren. Namir is na de sms compleet in paniek en doodsbang. Ze durft niet naar huis. Ze gaat naar het JAC. Ze is daar al eens eerder geweest na een ruzie en voelde zich toen goed geholpen.

9.15.3.1 Crisisjeugdhulp ● ●

● ● ● ● ●

Crisisopvang ○ Doel is veiligheid installeren en verdere hulpverlening mogelijk maken In combinatie met crisisbegeleiding ○ Voorkomen dat minderjarigen in crisissituaties te snel binnen een te ingrijpende c...