Rechtspsychologie - samenvatting PDF

Preview

Summary

samenvatting...

Description

Rechtspsychologie Mythes in de rechtspsychologie Onderzoek naar fenomenen die relevant zijn in de rechtbank. Rechtspsychologie is bezig met de experimentele psychologie zoals geheugen, liegen, … dit op basis van empirische en veldonderzoek (interview, verklaringen). Bijvoorbeeld: geheugen, ooggetuigenidentificatie, leugendetectie. Forensische psychologie houdt zich eerder bezig met de persoonlijkheid via klinische psychologie zoals psychotherapie. Ook op basis van empirische en veldonderzoek. Bijvoorbeeld: persoonlijkheid, PTSS, recidivisme, behandeling. Historische seksueel misbruik zaken. Het is moeilijk om gedetailleerd de herinnering op te halen. Vb.: Michale Jackson, Bill Cosby, Harry Weinstein. Veel van deze zijn geen verdachten want nog geen proces maar als dader gezien in de media.  Steve Titus: in 1980 werd een vrouw toen ze aan het liften was verkracht. Bij een suggestieve line-up werd haar gevraagd om de dader te identificeren (politie zei dat één van hen zeker de dader was). Ze wees Steve aan, maar hij was niet de werkelijke dader = gerechtelijke dwaling. Steve werd veroordeeld en later werd duidelijk wie de echte dader was. Experimenteel onderzoek. Zo moeten proefpersonen een filmpje bekijken over een overval en hierna de dief aanduiden in een line-up. Vergelijking met placebo-effect in klinische onderzoeken: onafhankelijke is al dan niet behandeling en afhankelijke is voelen mensen zich beter. - Onafhankelijke variabele= dat wat je manipuleert (de politie die al dan niet suggereert). - Afhankelijke= dat wat je meet ( prestatie op de line-up). - Designs: o Between= de proefpersonen in twee groepen delen, bij groep1 wordt er wel gesuggereerd en

o

o

bij groep2 niet. Within= iedereen krijgt beide mogelijkheden Mixed

Mythes: - Niet waar: o Traumatische herinneringen kunnen verdrongen worden o Het geheugen werkt als een computer die alles accuraat opslaat o Als je je kindertijd niet goed herinnert is dat een indicatie voor een traumatische kindertijd o Vroege herinneringen, voor het eerste levensjaar worden opgeslagen en kunnen opgehaald worden o Het geheugen is niet vatbaar voor suggestie 1

o o o o o o o o o -

Ware en onware herinneringen kun je van elkaar onderscheiden Een emotionele herinnering is een accurate herinnering Verdrongen herinneringen kunnen accuraat in therapie worden opgehaald Met hypnose kun je accuraat herinneringen ophalen die eerder niet bekend waren Sommige mensen hebben een fotografisch geheugen Leugenaars kunnen ontmaskerd worden door naar non-verbale signalen te kijken zoals zweten en nerveus overkomen Een verklaring van een leugenaar verschilt van iemand die de waarheid spreekt Leugenaars kijken meer weg dan mensen die de waarheid vertellen De politie weet wanneer een verdachte een valse bekentenis aflegt

Waar: o Het is mogelijk om een fictieve herinnering te ontwikkelen van niet-traumatische gebeurtenissen o Hoe zekerder je bent over je herinnering, hoe accurater de herinnering is o Het geheugen kan betrouwbaar zijn o Herinneringen veranderen telkens als je ze ophaalt o o

Verdachten kunnen onder druk een valse bekentenis afleggen In een goed verhoor spreekt de verdachte veel, de ondervrager minder

Central park joggers zaak 1989: groep (afro-amerikaanse) jongeren hing rond in central park en op hetzelfde moment was een vrouw hier aan het joggen, zij werd in de bosjes getrokken en verkracht. De politie koppelde deze twee aan elkaar doordat er andere mensen in het park zeiden dat deze jongeren mensen lastigvielen. De vrouw lag in het ziekenhuis en kon geen verklaring afleggen. Daarom dwong de politie een bekentenis af van de jongeren en werden veroordeeld. Later trokken zij de bekentenis in maar zaten toch 5-15 jaar in de gevangenis. Er werd bloed gevonden op de vrouw die niet overeenkwam met de jongeren. Politie wist dit reeds. Er kwam vrijspraak door DNA-bewijs. Uiteindelijk bekende de echte dader in 2002. Stefan Kiszko 1975: man met laag IQ en mentaal labiel werd beschuldigd van moord en aanranding van een jong meisje. De politie vermoedde snel dat hij de dader was door zijn ‘lelijke eendje’-imago. Hij vroeg tijdens de ondervraging om zijn moeder te zien, de politie zei dat dit alleen kon als hij bekende (suggestieve ondervraging), dit deed hij waarna hij dan ook veroordeeld werd. Uiteindelijk na 16 jaar gevangenisstraf kwam er bewijs dat hij de moord niet kon gepleegd hebben en werd hij vrijgesproken, een jaar later stierf hij. Innocence project: advocaten die kijken naar oude zaken met vermoeden van onterechte veroordeling. Ze kunnen nu veel zalen heropenen door DNA. Er zijn veel onterechte veroordelingen door fouten in herinneringen.

Waarom het geheugen belangrijk is in de rechtszaal: deel 1.0 Bijvoorbeeld: Joe Biden, false war story (medaille uitgereikt in Afghanistan), dit is echter nooit gebeurd. Heeft hij zichzelf deze herinnering gegeven? In één zaak kunnen meerdere factoren ervoor zorgen dat de foute persoon als dader wordt aangeduid. Je kan op twee manieren kijken naar het geheugen: theorie en praktijk.

2

Geheugenexperiment1: Change blindness= je ziet kleine veranderingen niet. Geheugen geeft geen exacte weergave van wat we zien. Bij verkeersongeval is het mogelijk dat de chauffeur een fietser niet zag door de snelle verandering in het gezichtsveld. Geheugenexperiment2: lijst woorden. Pseudo-herinnering= je denkt dat je een bepaalde herinnering hebt doordat je associaties maakt met eerdere herinneringen. Er zijn drie geheugen stadia. Gebeurtenissen tijdens stress of in de nacht kunnen ervoor zorgen dat iets misloopt in de stadia.

Korte termijn geheugen: ook het werkgeheugen genoemd. Hier verwerk je korte herinneringen van enkele seconden bijvoorbeeld een lijst woorden. Alleen het relevante wordt ook opgeslagen. 1: muziek 2: wiskunde, statistiek 3: persoonlijk relevant Als meerdere tegelijk worden getriggerd, wordt het werkgeheugen overbelast.

Lange termijn:

3

Expliciet= je bent je heel bewust ervan. Deze heeft twee subsystemen. - Episode is wat je zelf meemaakt. - Semantisch is kennis, betekenis zoals Parijs is de hoofdstad van Frankrijk. Impliciet/incidenteel/onbewust= zonder bewust ophalen.  Procedureel: zaken die ke vroeger bewust hebt geleerd, maar nu onbewust uitvoert, zoals als je je veters strikt, dit gebeurt automatisch. Casus H.M.: patiënt met epileptische aanvallen, neuroloog verwijderd hippocampus om dit te verhelpen. Maar het geheugen werd aangetast, anterograde geheugenverlies/amnesie. Hij kon geen nieuwe herinneringen maken. Zo zag men dat de hippocampus een rol speelt in het opslaan van herinneringen. Het bepaalt wat waar wordt opgeslagen. Levels of processing= hoe dieper je informatie verwerkt, hoe gemakkelijker je deze zal onthouden. Door bijvoorbeeld te verbinden met eigen kennis. Bijvoorbeeld bij het woord ‘charismatisch’ het aantal letters ‘r’ eruit halen of hoe goed beschrijft dit woord jouw persoonlijkheid.  Context-dependent-learning= beter als je een herinnering ophaalt in dezelfde context. Relevant voor het interviewen van getuigen en verdachten. Godden-Baddeley 1975: woorden leren aan land of onder water. Vier groepen bij ophaling (land-land, land-water, water-water, water-land). Vergeten:  Decay= informatie/herinneringen gaan langzaam verloren.  Interferentie= herinneringen interfereren met elkaar.  Infantiele amnesie= kunnen geen herinneringen ophalen voor ons derde levensjaar.  Verdringing= door trauma worden herinneringen aan het trauma naar een onbewust compartiment gebracht. (niet waar?) 

Amnesie is één uiterste van het geheugen. Hyperthymesia is een uiterst gedetailleerd autobiografisch geheugen. Deze is ook kwetsbaar voor geheugenfouten waardoor niet fotografisch. Da Vinci-zaak 2011: kinderen die zeiden dat ze misbruikt werden door leerkrachten MAAR ze herinnerden zich ook verschillende bizarre dingen zoals dat ze krokodillen zagen in het huis van de leerkracht en dat hun geslachtsdelen werden afgesneden. Kind kwam thuis en zei dat hij gestraft werd, de moeder interpreteerde dit als slaan of mishandeling. Vervolgens stuurde de school een brief aan alle ouders. Ouders gingen aan hun eigen kinderen suggestief vragen stellen. Oude Pekela zaak: kinderen werden misbruikt door clowns. Jongetje zei dat hij last had van zijn achterste (bloed). Dokter Jonker concludeerde dat hij was gepenetreerd door iemand. De dokter ondervroeg andere kinderen. Na ondervragingen kwamen de kinderen met pseudo-herinneringen. Pseudo-herinnering= het herinneren van gebeurtenissen/details die niet zijn ervaren. Er zijn twee wijze waarop deze ontstaan. - Suggestie-geïnduceerde pseudo-herinneringen (suggestieve druk). o Misinformatie paradigma= iets wat je dagelijks ziet zoals fake news. 4

Bij het eerste experiment werden dia’s getoond waarna men verkeerde informatie ging geven. Lucy: pop kleren uitdoen hierna vertellen wat je hebt uitgedaan. Kinderen konden dit zeer accuraat navertellen. Vervolgens kinderen misinformatie geven waardoor ze hun verklaring aanpasten. Implantatiemethode= bijvoorbeeld Julia Shaw, kind zeggen je bent toen naar de efteling geweest, wat kan je je nog herinneren, maar dit is nooit gebeurt. Drie factorenspelen een rol:  Implausibel: hoe plausibel is de nepgebeurtenis?  Geen kennis: als je iets weet van bepaalde gebeurtenissen is het gemakkelijker om een pseudo-herinnering te ontwikkelen.  Negatief: hoe negatiever de gebeurtenis hoe gemakkelijker een pseudoherinnering ontwikkelt. VIDEO: EXPLAINED (MEMORY) o

-

Spontane pseudo-herinneringen (zonder enige vorm van extern suggestief aandringen). Jongeren minder vatbaar.

Plausibiliteit: aan kinderen vertellen dat ze ooit door een ufo ontvoerd werden. Info geven waaruit blijkt dat de herinnering minder bizar is dan blijkt te zijn (nep krantenartikelen). Implantatieparadigma voor pseudo-herinneringen. Emotie (negatief): kinderen beschuldigd van afkijken/ verhuisd naar ander leslokaal. Een negatieve herinnering is gemakkelijker te implementeren dan een neutrale. Within-groep die zowel neutrale als negatieve woordenlijsten kregen, ze herinnerden zich meer woorden van de negatieve lijst. Script-kennis: als je al enige kennis hebt over een bepaald feit. Bijvoorbeeld muizenval vs darmspoeling. Eerst wordt extra kennis gegeven a.h.v. een bepaalde groep, elke dag een dvd laten zien over het onderwerp. DRM-methode (woordenlijsten)= netwerk in het geheugen van allerlei semantische concepten die links gaat leggen tussen herinneringen: bed, rust, wakker, moe, droom, etc. > SLAAP. Fuzzy trace theorie= als je iets meemaakt, maak je twee geheugensporen. Verbatim (slaat de specifieke details op) en gist (semantiek, onderliggende, algemene). Pseudo-herinneringen ontstaan door het ophalen van gist-geheugensporen. Volwassenen kunnen beter gistgeheugensporen ophalen dan kinderen. Associatie activation theorie= als we iets meemaken gaan we automatisch dingen linken (spreading activation) waardoor nog andere links gemaakt worden. Encoderen van 1 gebeurtenis leidt tot activatie van andere gebeurtenissen die je niet hebt meegemaakt. Volwassenen hebben meer en snellere spreading activation dan kinderen. Volwassenen meer pseudo-herinneringen dan kinderen. Op basis van AAT zouden zowel spontane als suggestie-geïnduceerde pseudoherinneringen toenemen met de leeftijd. Als suggesties worden gegeven over gerelateerde (niet-gepresenteerde) elementen, zullen volwassenen deze suggestie waarschijnlijk accepteren. Non-believed memory= als we niet meer geloven dat we een bepaalde herinnering hebben meegemaakt. Wat gebeurt er na de debriefing? 5

Valse ontkenningen: Als je jezelf dingen wijsmaakt, interne-suggestie. Bewust of onbewust liegen. Denial induced forgetting, experiment waarbij twee personen dezelfde foto kregen maar er werd aan één van hen gevraagd om te liegen over bepaalde dingen die ze zagen hierdoor werd het voor deze leugenaars moeilijker om later hun herinnering op te halen. Dit hangt ook af van het type leugen. Pseudoherinneringen zijn gevaarlijk. Meer pseudo-herinneringen bij mensen met PTSD, depressie, of trauma wanneer ze negatieve woordlijsten aangeboden krijgen. Relevant voor politie en in de rechtszaal. Bucakli 2013: betrouwbaarheid van de verklaring van een 7-jarig meisje. Meisje heeft een spontane pseudo-herinnering ontwikkeld volgens klinische experts. Otgaar: Geen sterke redenen om aan de verklaringen te twijfelen. Echter zijn spontane verklaringen zeer accuraat. Onmiddellijk interviews afnemen beschermt tegen latere geheugenfouten. Kinderen zijn het minst gevoelig voor spontane pseudo-herinneringen. Hillary Clinton: landing in Bosnië, aangevallen door sluipschutters? Neen. Michael Jackson: kindje dat claimde misbruikt te zijn, zijn vader ondervroeg hem tijdens tandartsbezoek (waarheidsserum) suggestief vragen. George Bush: video van eerste vliegtuig dat twin towers doorboorde in klas? Neen ergens anders, maar kreeg nieuws in de klas te horen. Mitt Romney: feest dat plaatsvond voor zijn geboorte. Ronald Reagan: laatste woorden van wereldoorlog II held maar was een quote van een film. Donald Trump: moslims juichtten tijdens 9/11. Bewijs gezocht maar niet gevonden.

Trauma en geheugen Hervonden herinneringen. Krantenartikelen, vb: - Weinstein, recovered memorie expert inhuren - Misbruik bij minderjarigen kan niet meer verjaren. Slachtoffers doen er vaak heel lang over om met verklaringen te komen. Maar hoe betrouwbaar zijn deze verklaringen. Traumatische herinneringen: Terug naar de ‘90s Memory wars. Misbruik: - Klinisch: kan dat men hervonden herinnering heeft ook nadat verschillende jaren zijn gepasseerd. Onderzoekers noemen dit een pseudo herinnering. Suggestieve therapiesessies. Wat is repressie? Om psychologische pijn te vermijden, worden traumatische herinneringen naar het onbewuste vervoerd.  Freud: 1.Selectief vergeten doordat het te pijnlijk is om mee om te gaan 2.Automatisch 3. Maar de herinnering blijft toch intact  Clinici 60% gelooft in verdringing; Mensen zijn in staat om (tijdelijk) traumatische herinneringen te onderdrukken. Wat zegt onderzoek?  Goed geheugen voor traumatische ervaringen: video, audio, foto’s en rapport van slachtoffers. Het is objectief wat er gebeurt en wat in het politierapport staat. Er is een 80% overeenkomst, wat zeer hoog is.  Geheugen is vervormbaar: implanteren gebeurtenis, herinneringen. Bijvoorbeeld luchtballonvaart, UFO. 6

 

Therapeutische instructies: “Beeld je in dat…”. Hypnose en imagination therapie. Patiënt gaat inbeelden, men gaat denken dat dit echt gebeurd is. Verklaringen terugnemen. Ontdekte dat dit niet waar is.

Derde interpretatie als oplossing? 1. Interpretatie: op latere leeftijd hervonden herinnering. Men interpreteerde het anders. Herinterpretatie van een bestaande herinnering. 2. Afwezigheid van cues: zo spontaan mogelijk 3. Vorige ophaalpogingen worden vergeten 4. Verschillende soorten hervonden herinneringen o Suggestief: huidig probleem + therapie is de hervonden herinnering. o Spontaan: misbruik, weg uit de omgeving. men moet teruggaan naar omgeving. Dit is een kans om de echte herinnering terug te vinden. Kijken naar eerste onthulling. Eerste ‘onthulling’ en specifiek per zaak. 25 jaar later: Wat denken clinici? Er is nog steeds een verschil tussen onderzoek en clinici. PTSS: Post-Traumatische Stress Stoornis: DSM-5: Nu nieuwe therapieën  Criteria:  Trauma gebeurt: ervaren of ooggetuigen  Interviews: herbelevingen van trauma, nachtmerries  Vermijden-gedrag: de situatie of plaats vermijden  Negatief zelfbeeld: geven zichzelf de schuld  Destructief gedrag: roekeloos rijden, zelfmoord  Langer dan één maand aanhouden  Functioneren beperken  Mag niet aan pillen of alcohol komen Overview: - ‘87 EMDR: eyemovement desensitization. Tijdens beweging van ogen gingen negatieve gevoelens weg. Men hoeft niet te zeggen wat er gebeurd is. Zijn oogbewegingen noodzakelijk? Helft oogbeweging, helft zwart scherm. Ophalen herinneringen totdat levendigheid en emotionaliteit gedaald zijn. Oogbeweging maakt groot verschil. Geheugen wordt instabiel. - ’90 Memory Wars boek van Freud - 2014 Memory Wars nog steeds aanwezig - 2015 Rol van EMDR in rechtszaken (NL). EMDR groeit ook in rechtszaken. Hoe accuraat? Meer denken aan memory wars. - 2019 Kennis EMDR therapeuten over geheugen leiden oogbewegingen tot pseudoherinneringen? Kennis EMDR therapeuten over geheugen: recognitie taak, echt gebeurt of fout antwoord. Case Vignette: Julia (29-jaar) meldt zich bij u aan voor behandeling. Zij ervaart diffuse klachten waaronder slaapproblemen, angstgevoelens, boosheid, overgevoeligheid en alert, en ze voelt zich minderwaardig. Ook ervaart ze de laatste tijd nachtmerries die ze niet kan plaatsen. U besluit om te kiezen voor EMDR als behandeling. Er wordt gestart met een beeld waarbij ze zich als kind door haar moeder in de steek gelaten voelde. Na een succesvolle EMDR behandeling van dit beeld, zegt Julia dat ze levendige beelden heeft gekregen van haar oom die bij haar in bed ligt en aan haar zit. Na nog een EMDR sessie krijgt Julia herinneringen aan herhaaldelijk seksueel misbruik toen ze acht tot tien jaar was. Ze schrijft de klachten die ze nu heeft toe aan deze voor haar traumatische herinneringen. 7

Na afloop van verschillende EMDR sessies zegt Julia dat ze zich beter voelt.  Julia lijkt PTSS te hebben. Voorleggen aan studenten en EMDR therapeuten. Is de herinnering accuraat? Resultaten S1: Is de herinnering authentiek? Resultaten S1+2: Survey: goed verbeteren van resultaten, maar therapeuten blijven het doen. Oogbewegingen en pseudoherinneringen:

  Suggestief in externe zaken. Onmiddellijk erna hoe levendig en emotioneel. Oogbewegingen verminderden. MR controle ook, misschien effect in tijd. Recognitie, meer misinformatie. Proefpersonen waren minder accuraat en rapporteerden meer misinformatie na het maken van oogbewegingen.

 Spontaan: procedure DRM paradigma > overkoepelend woord. Erna zoveel mogelijk woorden opsommen. 112 ogen bewegen, EMDR kit. 112 niets. Erna recognitie taak. Moord was een pseudo-herinnering, een spontane. Experiment 2 dagen later testen.

Resultaten= als ze onmiddellijk na elkaar gebeuren, is er geen verschil tussen de groepen. Experiment twee had wel een verschil. Oogbewegingen meer bij correcte woorden, neutrale woorden. EMDR werkt alleen op emotionele woorden = pseudo herinnering, negatief en neutraal. 8

Discussie: - Oogbewegingen vatbaarder voor spontane pseudoherinneringen - Therapeuten werken met autobiografische herinneringen. Lijst met herinneringen opstellen vooraf bij ontstaan nieuwe herinnering eerst negeren, deze gaat afzwakken tenzij blijft dan behandelen maar zeggen kan fake zijn. - Oogbewegingen reduceren levendigheid en emotionaliteit voor negatieve herinneringen, maar niet voor neutrale Take home messages: - EMDR gebruikt meerdere ophaalpogingen, waardoor geheugenfouten kunnen ontstaan (McNally, 2005) - EMDR heeft mogelijke bijwerkingen: spontane en suggestieve FM - Juiste kennis over geheugen(fouten) - Slachtoffer verklaringen

Crime related amnesia Approximately, one third of defendants claim memory loss for their violent crime (e.g., homicide). In welke context/situatie onthoudt je gemakkelijker informatie. Woorden raten volgens relevantie. Als mensen in een misdaad betrokken zijn, is het mogelijk om een volledige ervaring te vergeten. Geheugenverlies/ Amnesia = persoonlijke ervaringen niet meer kunnen herinneren. Mostly autobiographical events, not the small things like is the oven on? Majority of people who forget crimes is people who kill. Every time there is a murder or sexual abuse, the offender claims memory loss. There are 3 reasons why people forget when committing a crime or being involved in one. Organic amnesia: Several causes, most frequent head injury, low blood sugar, shortage of oxygen, drug intoxication, consumption of alcohol. Quite infrequent observing amnesia due to organic causes in criminal context. Alcohol is a lot involved with crime, assumption that the more you drink, the more you forget. Alcohol is reported to be implicated in about 50% of...