Samenvatting Encyclopedie PDF

Preview

Summary

Download Samenvatting Encyclopedie PDF

Description

DEEL 1: WETENSCHAPPELIJKE PUBLICATIES Wetenschappelijke publicatie = publicatie die experimenteel en/of theoretisch werk in de wetenschap rapporteert. - Geschreven door wetenschappers, voor wetenschappers - Als communicatiemiddel belangrijk onderdeel van wetenschappelijk proces - In wetenschappelijke tijdschriften en publicaties - Later in boeken: common knowledge Doel: resultaten van onderzoek aan elkaar presenteren, over betekenis discussiëren en hypothesen en theorieën opstellen. Publicatie is wetenschappelijk wanneer op basis van een concrete probleemstelling en een uitputtend analyse daarvan, tot uitkomsten wordt gekomen die leiden tot ‘increasing the body of academic knowledge’.  Niet elke publicatie is waar! (nodige bewijzen moeten gestaafd worden) Hiervoor kwaliteitscriteria: - Auteur moet nauwkeurig verantwoorden op welke gegevens publicatie gebasseerd is (refereren) - Toetsing door andere wetenschappers (peer review)  vaak erkenning belangrijk: zo verdwijnt men niet van wetenschappelijk toneel. Vroeger alle publicaties gedrukt (op papier), vandaag vooral in elektronische (digitale) vorm. - Voordeel gedrukt: worden bewaard en later in oorspronkelijke vorm raadpleegbaar - Voordeel electronisch: heel snel raadpleegbaar Er bestaat een onderscheid tussen: - Primaire bronnen = origineel materiaal dat nog niemand heeft geïnterpreteerd of geëvalueerd.  Voorbeeld: juridisch en statistisch bronnenmateriaal - Secundaire bronnen = zij evalueren de primaire. Ze bieden een goed geordend en gecondenseerd overzicht van de bestaande kennis die in de primaire werd beschreven (d.m.v. verwijzingen naar titel, auteur en bron)  Voorbeeld: rechtsleer - Tertiaire bronnen = hulpmiddelen om primaire/secundaire publicaties terug te vinden of een inleiding te geven tot een bepaald voorwerp.  Voorbeeld: encyclopedie of handboek Dit onderscheid is één van de criteria om de kwaliteit te beoordelen maar deze drie overlappen elkaar. Kwaliteit = hoge betrouwbaarheid, volledigheid en nauwkeurigheid Een volgend onderscheid wordt gemaakt tussen bronnen die gebruikt worden om een onderwerp te verkennen en de bronnen die gebruikt worden voor diepgaande kennis. Dit onderscheid wordt gemaakt aan de hand van informatiebehoefte. Een derde onderscheid gaat over de verschillen op gebied van inhoudelijke oriëntering: - Theoretisch = focus op in kaart brengen van wetenschappelijke theorieën, premissen en/of modellen - Empirisch = focus op onderzoeksresultaten met betrekking tot bepaald thema - Methodologisch = focus op belangrijkste principes van onderzoeksmethodes om fenomeen te onderzoeken. Losbladige werken zijn een eindigend fenomeen in de wereld van publicaties. De bladzijden worden los geleverd en periodiek vervangen of aangevuld. Dit zorgt ervoor dat het steeks kan worden geoptimaliseerd of te updaten. Deze werken zijn veelal gericht naar de praktijk.

BASISWERKEN 1

INLEIDING Basiswerken bieden een snelle toegang tot informatie of tot vindplaatsen van die informatie.  Deze bronnen spelen een rol in de oriënterende fase (= fase voorafgaand aan opsporen van oorspronkelijke literatuur). Wat doen ze?: - Terminologie leren kennen - Overzicht krijgen van theorieën, onderzoeken,… - Idee krijgen van aard en omvang van publicaties Er bestaat een onderscheid tussen 4 soorten basiswerken: - Woordenboeken - Encyclopedieën - Handboeken - Annual Reviews  Het onderscheid ligt in de soort informatie die ze verschaffen. Extra: ook hier nemen de digitale versies de papieren over.

WOORDENBOEKEN Wat doen ze? - Exacte betekenis van woorden achterhalen - Woorden op verantwoorde manier vertalen Woordenboeken beperken zich tot taalkundige en omschrijving van de betekenissen (ze verschaffen geen zakelijke inlichtingen). Een woordenboek die aan de eisen van volledigheid en wetenschappelijke precisie voldoet is onmogelijk (maar toch zijn ze noodzakelijk voor het opzoeken van betekenissen van woorden, uitdrukkingen en vertalingen). Er is een onderscheid tussen verklarende- en vertaalwoordenboeken. In beide types heb je dan nog eens een onderscheid tussen algemene en bijzondere. - Verklarende: opzoeken wat een woord betekent of controleren wat het betekent  hulp bij begrijpen o Algemeen o Bijzonder: richten zich op een specifiek thema - Vertaal: vertaling woorden in één of meerdere talen o Algemeen o Bijzonder: idem

ALGEMEEN VERKLARENDE WOORDENBOEKEN Het bekendste voorbeeld is het Van Dale-woordenboek. Het is het meest gezaghebbende Nederlandse woordenboek die al 165 jaar de woordenschat beschrijft. De selectie gebeurt zeer streng en een woord kan pas opgenomen worden in een nieuwe editie als het 3 jaar wordt gebruikt in het Nederlandse taalgebied. De door een woordenboek verschafte informatie betreft: - Betekenis - Vorm - Spelling - Herkomst - Grammaticale kenmerken 2

-

Stillistische kenmerken Gebruiksmogelijkheden van woorden en woordbindingen

Wanneer is het woordenboek descriptief?  in het opnemen van woorden, betekenissen en verbindingen. Wanneer is het woordenboek normatief?  in het kwalificeren daarvan. Het heeft een: - Informatieve functie - Pedagogisch-didactische functie - Documentaire functie - Boekfunctie (door de veelheid aan voorbeeldzinnen, spreekwoorden, citaten,…)

BIJZONDER VERKLARENDE WOORDENBOEKEN = is een woordenboek dat begrippen binnen een bepaald vakgebied (bv: recht, crimi, …) alfabetisch of systematisch weergeeft en verklaart.

ALGEMENE VERTAALWOORDENBOEKEN = Deze worden gebruikt om bij het lezen of schrijven in een andere taal woorden op te zoeken.

BIJZONDERE VERTAALWOORDENBOEKEN = zijn woordenboeken waarin je de vertaling van begrippen of woorden met betrekking tot een bepaald vakgebied kan opzoeken.

ENCYCLOPEDIEËN Encyclopedieën doen wat woordenboeken niet doen. Zij geven: - Beschrijvingen van zaken - Vertellen waaruit ze bestaan - Hoe functioneren ze - Hoe worden ze gemaakt - … Ook kunnen ze historische feiten en geografische wetenswaardigheden geven. Ze worden vaak als een minderwaardige bron beschouwd, terwijl dit onterecht is. Ze kunnen worden gebruikt om een globaal beeld over een bepaald onderwerp te krijgen. Ze worden dus het best gebruikt als eerste oriëntatie. Voordelen: - Basisinformatie over allerlei onderwerpen - Verwijzing naar verdere literatuur - Namen- en trefwoordregister - Helpen bij het formuleren van zoveel mogelijk trefwoorden

Nadelen: - Artikelen worden gepubliceerd volgens de stand van kennis op dat moment  MAAR omdat alsmaar meer encyclopedieën online worden uitgegeven, verdwijnt ook dit probleem. 3

Er bestaat een onderscheid tussen algemene- en vakencyclopedieën.  Onder de laatste categorie bestaat nog een onderscheid tussen mulitdisciplinaire en disciplinaire encyclopedieën.

ALGEMENE ENCYCLOPEDIEËN = geven de stand van weten en kennis weer over zowat alle domeinen maar bieden vaak maar een eerste oriëntatie. ! ook Wikipedia kan worden gezien als een algemene encyclopedie. Echter is de betrouwbaarheid hiervan zeer discutabel. Waarom is dit?  in tegenstelling tot een traditionele encyclopedie wordt deze geschreven door iedereen die dat wilt. Bij een traditionele encyclopedie worden alle artikels gecheckt door personen met een zekere autoriteit over de materie. Enkele problemen: - Niveau van sommige teksten is betrouwbaar, maar dat geldt niet voor alle artikels - Gebruikers trachten pagina’s te beschadigen of vervalsen - Artikels over obscure onderwerpen zijn door weinig vrijwilligers gemaakt en lopen het gevaar gekleurd te zijn door de persoonlijke passie van die vrijwilligers - … MAAR ondanks de onbetrouwbaarheid blijft de populariteit ervan wel toe te nemen. Voor wetenschappelijk onderzoek blijft Wikipedia een weinig betrouwbare bron.

VAKENCYCLOPEDIEËN (OF BIJZONDERE ENCYCLOPEDIEËN) = dit zijn de gespecialiseerde encyclopedieën. Zij beperken zich tot de kennis uit een specifiek wetenschapsgebied. Ze geven de stand van weten en kennen weer op een bepaald domein. Er is een onderscheid tussen: - Disciplinair (één): slaan slechts terug op één enkel kerndomein en zijn vaak uit grotere encyclopedieën gedistilleerd. Extra: binnen het criminologische gebied zijn deze soorten schaars. - Multidisciplinair (groep): dit zijn meerdelige uitgaven waarvan elk deel ofwel een hele wetenschappelijke discipline ofwel een onderdeel van een discipline grondig belicht. Het zijn ofwel speciaal voor de reeks geschreven werken ofwel geautoriseerde heruitgaven van vroegere publicaties waaraan bibliografie, korte studie over trefwoord en biografische nota over auteur worden toegevoegd.

HANDBOEKEN Het raadplegen van een handboek is meer geschikt in een later stadium van de oriënterende fase, wanneer je op zoek bent naar meer uitgebreide informatie over het onderwerp. Ze behandelen op een systematische en grondige manier een bepaalde problematiek (ze zijn een product van de tijd). Ze zijn een overzichtswerk waarin onderwerpen algemeen aan bod komen vanuit verschillende invalshoeken. Een nadeel is dat ze geen specifieke informatie bieden over een onderwerp.

4

Ze zijn goed bruikbaar voor het onderwijs omdat ze pedagogisch zijn opgevat. Echter zijn ze zo minder bruikbaar voor wetenschappelijk onderzoek. In handboeken vindt je een systematisch overzicht van een onderwerp. In een leerboek vindt je enkel een didactische behandeling van de stof. Deze zijn gebaseerd op wetenschappelijke boeken en artikelen en dienen in de eerste plaats voor het onderwijs aan studenten. Ze bevatten meestal geen uitgebreide literatuurlijst (= dus geen wetenschappelijke publicatie!). Er bestaan ook handboeken verschenen die een overzicht geven van een deelgebied uit een discipline.

ALGEMEEN CRIMINOLOGISCHE HANDBOEKEN = bestrijken het volledige criminologische vakgebied of minstens meerdere domeinen binnen dit criminologisch vakgebied. Deze zijn vaak Amerikaanse origine en overwegend sociologisch van invalshoek. Inhoudelijk kunnen ze veel van elkaar verschillen maar meestal kan je er terecht voor: - Een fenomenologie/criminografie/epidemiologie van misdaadfenomenen, globaal en in zijn diverse subtyperingen - Verklaringen voor misdaadfenomenen (etiologie) - Algemene beschrijving van sociale reactievormen tegenover misdaad (met onder meer verschillende vormen van bestraffing en behandeling) De relatieve aandacht voor elk van deze thema’s kan sterk verschillen. Ook worden vaak andere thema’s behandeld.

HANDBOEKEN NAAR DISCIPLINAIRE INVALSHOEKEN, DEELGEBIEDEN OF SPECIFIEK THEORETISCHE INVALSHOEKEN Handboeken vallen ook op een andere manier te classificeren: - Disciplinaire invalshoek (bv. rechtspsychologisch) - Deelgebied - Specifiek theoretische invalshoek (bv. jeugdcriminologie)

ANNUAL REVIEWS (OF YEARBOOKS) Hierin tref je de meest uitgebreide informatie aan.  Hierin zijn toonaangevende overzichtsartikelen opgenomen (= Deze geven de stand van zaken aan met betrekking tot een bepaald onderwerp door analyse en samenvatting van relevante literatuur.) Ze werken de beschikbare informatie jaarlijks bij per trefwoord. Ze beperken zich (in tegenstelling tot encyclopedieën) tot de beste en belangrijkste publicaties op dat domein (zijn ofwel speciaal geschreven daarvoor of geselecteerd uit recent gepubliceerde stukken). Hun bereik kan breed zijn of beperkt tot één specifiek onderwerp.

BOEKEN INLEIDING

5

Boeken worden éénmalig gepubliceerd. Soms verschijnen er meerdere edities met kleine aanpassingen maar er worden geen fundamentele veranderingen aangebracht. Een boek is volumineus en behandelt een bepaalde materie zeer grondig (in tegenstelling tot een tijdschrift). Het nadeel is de lage actualiteitswaarde, het duurt meestal lang voor een boek is gepubliceerd. Er bestaat een onderscheid tussen: - Monografieën: handelen over een beperkt onderwerp, maar doen dit op een grondige wijze. Het verschil met handboeken is dat ze eerder kwantitatief zijn en niet kwalitatief. Ze zijn kleiner en behandelen meer gespecialiseerde onderwerpen. - Verzamelwerken of readers: de hoofdstukken zijn telkens door een andere auteur geschreven. Coördinatie tussen deze auteurs en hun geschriften is noodzakelijk en dit wordt waargenomen door de redacteurs en editors. Extra: komen steeds meer voor. Samen maken deze 2 deel uit van een reeks of serie (= verzameling van boeken rond hetzelfde thema en/of met dezelfde uiterlijke vormgeving). Ze verschijnen op verschillende momenten in de tijd.

VERZAMELWERKEN (READERS) EN CONFERENCE PROCEEDINGS = geredigeerde boeken. Ze bestaan uit losse hoofdstukken van verschillende auteurs rond één thema. Deze worden samengesteld door een redacteur, die een reeks auteurs uitnodigt rond een bepaald onderwerp een bijdrage te leveren, of die een aantal bijdragen die ter gelegenheid van een bepaald gebeuren werden geschreven, bundelt. Wanneer ze worden gebundelt naar aanleiding van een congres, wordt conference proceedings genoemd.

VERZAMELWERKEN OF READERS Eigen hieraan is dat het initiatief wordt opgenomen door redacteurs. Dit is te zien aan ‘ed of eds’. Hun taak bestaat uit het verzamelen en kritisch becommentariëren van de bijdragen, het integreren van deze bijdragen in een logisch geheel, en het technisch redactiewerk. De inhoud van de bijdragen in een reader correspondeert dus niet noodzakelijk met de visie die de redacteurs er zelf op nahouden. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen: - algemeen-criminologisch readers - readers naar discipline (bv: rechtspsychologie, forensische psychiatrie, …) - readers naar deeldomeinen/stromingen (bv: jeugdcriminologie, victimologie, …)

CONFERENCE PROCEEDINGS Dit zijn een speciaal soort verzamelwerken. Meestal worden ze samengesteld door de organisatoren van het congres, die er dan de redactie van uitmaken. Ze bevatten de meest recente gegevens zoals die op de dag van het congres bekend waren. Ze zijn moeilijk verkrijgbaar omdat ze vaak pas lange tijd na het congres uitkomen. Ze worden namelijk meestal in boekvorm uitgegeven.

MONOGRAFIEËN = een wetenschappelijk boek waarin één onderwerp grondig wordt bestudeerd (bv: gevangenis, massamoord, …).  Ze zijn kleiner en behandelen gespecialiseerde onderwerpen. 6

In tegenstelling tot readers zijn ze integraal geschreven door auteurs, die gezamenlijk tekenen voor de inhoud van het werk.

SERIES OF REEKSEN = verzameling van boeken rond hetzelfde thema en/of met dezelfde uiterlijke vormgeving.

THE INTERNATIONAL LIBRARY OF CRIMINOLOGY, CRIMINAL JUSTICE AND PENOLOGY Een bibliotheek die bestaat uit een serie van readers die bijna alle domeinen van de criminologie beslaan. Elke reader bevat de meest toonaangevende tijdschriftsartikelen die rond een onderwerp werden gepubliceerd.  Extra: deze artikels zijn afkomstig uit specifieke criminologische tijdschriften of uit tijdschriften over de sociale wetenschappen.

OPZET VAN DE SERIE Uitgever Dartmouth was diegene die initiatief nam in de jaren ’90 om thematische readers samen te stellen. Zijn doelstellingen waren niet gering. De werkwijze van de uitgever en de hoofdeditors was altijd hetzelfde. Per thema werd een internationaal gerenommeerde autoriteit gevraagd om als gasteditor een selectie van de voor het desbetreffende onderwerp meest relevante tijdschriftsartikels te maken. Ook werden ze gevraagd om een inleiding hiervoor te schrijven. De serie is voor criminologen een onmisbaar instrument geworden. Die selecties bevatten de meest representatieve en ook meest gekende artikelen over een onderwerp die je wilt bestuderen. Meestal worden de artikelen in een aantal specifieke hoofdstukken onderverdeeld maar dit is niet altijd het geval.

DE TITELS VAN DE READERS (enkel om een idee te geven over de diversiteit van de onderwerpen  p. 47

ANDERE VOORBEELDEN VAN REEKSEN Een voorbeeld is ‘criminology and justice studies’ van de uitgeverij Routledge. Deze reeks gaat over oorzaken en gevolgen van criminaliteit. Het groene gras is een wetenschappelijke boekenreeks op gebied van criminologie die opgezet is om kennis te delen tussen de wetenschap in Nederland en België. Ook om een platform te bieden voor jonge onderzoekers. De reeks is multidisciplinair (waarbij criminologie boven andere disciplines staat). De reeks Veiligheidsstudies stelt zich tot doel kwaliiteitsvolle, niet periodieke publicaties onder te brengen die van belang zijn voor de studie van de politie, justitie en andere veiligheidsactoren. Alle bijdragen zijn wetenschappelijk onderbouwd en onderworpen aan peer review (= wordt gestuurd door onafhankelijke academische editorial board, en verricht door interne en/of externe referees).  Extra: deze reeks is een voorzetting van eerdere reeksen.

LOSBLADIGE WERKEN Dit is een uitdovend fenomeen in de wereld. Losbladige werken hebben mogelijkheid tot aanvullingen en vervangingen, die toelaten de gepubliceerde bijdragen steeds te optimaliseren en te updaten. Ze bevatten de meest recente wetenschappelijke inzichten en zijn vooral gericht naar de praktijk.

7

TIJDSCHRIFTEN INLEIDING Vanaf de vorige eeuw zien we dat tijdschriften steeds belangrijker worden als wetenschappelijke publicatievorm. Ze verschijnen met een bepaalde periodiciteit en onderscheiden zich daardoor van reeksen. Wetenschappelijke tijdschriften zijn voor een literatuurstudie interessant omdat: - Ze onderzoekers mogelijkheid bieden om recente stand van zaken van wetenschappelijk onderzoek bekend te maken - Uitgebreide informatie bevatten betreffende nieuwe literatuur - Jonge auteurs de kans bieden om artikels te publiceren Oorzaken van het hoge aantal tijdschriften zijn onder meer de specialisatiedrang binnen de wetenschappelijke disciplines en de koppeling van publicatiekwantiteit aan benoemings- en bevorderingsbeleid. Het grootste aantal is online raadpleegbaar. In sommige gevallen heb je zowel een online versie als een gedrukt exemplaar. Open access-beweging = grote verscheidenheid aan actuele wetenschappelijke informatie vrij online toegankelijk te maken. Dit houdt in dat de auteur instemt met het verspreiden van zijn werk, maar ook dat er voor die verspreiding een geschikte technische uitrusting is. Inhoudelijk variëren tijdschriften van elkaar door hun ideologische opstelling van de redacties en het publiek waarvoor ze bestemd zijn. Ze kunnen gericht zijn op één onderwerp, terwijl veel ook meerdere domeinen omspannen. Tijdschriften verschijnen in afleveringen. De periode kan verschillen. Een aantal van deze afleveringen vormt samen een volume (=jaargang). Alle afzonderlijke afleveringen dragen een volgnummer. Themanummers = grondige overzichtsartikelen over specifieke onderwerpen: het hele nummer is dan aan één thema gewijd. Over specifieke onderwerpen wordt er enkel geschreven in gespecialiseerde uitgaven. Voor wetenschappelijk onderzoek moet je beroep doen op wetenschappelijke tijdschriften. Daarnaast bestaan er ook beroepsgerichte en populairwetenschappelijke: - Wetenschappelijk: geschreven door wetenschappers om empirische onderzoeksresultaten of theoretische inzichten aan andere wetenschappers of geïnteresseerden kenbaar te maken zodat deze erop verder kunnen bouwen. - Populairwetenschappelijk: geschreven door journalisten en zijn bedoeld voor groot publiek dat weinig voorkennis heeft over behandelde onderwerp en bronvermeldingen ontbreken vaak. - Beroepsgericht = vaktijdschriften: gericht op mensen uit beroepswereld. Ze geven praktische benadering van het onderwerp. Ook hier ontbreken bronvermeldingen vaak.

Publicatie Populair wetenschappelijk

Onderwerp Algemeen en uitgebreide benadering

Voorkennis Niet vereist

Taalgebruik Alg. Begrijpelijk

Doelgroep Alg. publiek

Doel Verspreiden kennis

Literatuurlijst Weinig/geen aanduidingen in tekst, enkel lijst met gebruikte literatuur op einde van tekst 8

Beroepsgericht

Wetenschappelijk

Georiënteerde, eenvoudige praktijkbenadering Specifiek onderwerp, kritische benadering

Wel vereist

Wel vereist

Eenvoudigingewikkeld (vakjargon) Wetensch. genuanceerd

v...