Samenvatting Groepdynamica PDF

Preview

Summary

SAMENVATTING GROEPSDYNAMICADE GROEP + GROEPSVORMING EN ONTWIKKELING1 Grondslagen van de groepsdynamicaElke groep functioneert tegelijkertijd op twee niveaus: Een taakniveau o De inhoud van de groepsactiviteit (wat er gezegd en gedaan wordt) o Vervult de groep meer formele functies o Bv. allemaal les...

Description

SAMENVATTING GROEPSDYNAMICA DE GROEP + GROEPSVORMING EN ONTWIKKELING 1 Grondslagen van de groepsdynamica Elke groep functioneert tegelijkertijd op twee niveaus: -

-

Een taakniveau o De inhoud van de groepsactiviteit (wat er gezegd en gedaan wordt) o Vervult de groep meer formele functies o Bv. allemaal les volgen > er is een doel te volgen Een sociaal-emotioneel niveau (procesniveau) o De manier waarop men met elkaar omgaat tijdens de uitvoering van de taak o Vervult meer psychologische functies

2 De groep Groepsaspecten -

Motivatie: waarom zit je in een groep (bv. ontspannen) Doelstelling: het doel van de gemeenschappelijke groep (bv. leuke namiddag) Structuur: verschillende rollen in de groep (bv. lesgever – deelnemers) Interdependentie: wederzijdse betrokkenheid op elkaar (bv. oefeningen doen met elkaar) Interactie (bv. babbelen met elkaar)

Groepstypen

Bv. vriendengroep

Samenvatting Groepsdynamica

Bv. werkgroep

1

Bv. werkgroep

Bv. vriendengroep

Bv. klasgroep

Bv. studenten die samen studeren in de bib

Bv. klasgroep

Bv. 2 studenten die de les komen meevolgen

Samenvatting Groepsdynamica

2

Trainingsgroepen

Bv. lesgroep

Bv. sportgroep

Bv. gitaargroep

Niveaus in groepen Inhoudsniveau Procedureniveau Interactieniveau Bestaansniveau Contextniveau

Het werk aan de doelstelling en de taak bv. groepsdynamica-les volgen De werkwijze ter concretisering van de doelstelling Bv. de lector vooraan en we zitten in een klaslokaal Het groepsproces en de onderlinge betrekkingen Bv. de lector stelt vragen waarop wij antwoorden Het individuele proces van elk groepslid Bv. we willen allemaal verpleegkundige worden Invloeden die in de groep doorklinken vanuit de context, bijvoorbeeld maatschappelijke invloeden Bv. richting verpleegkunde

Juist door deze verschillende niveaus kan de interactie zo rijk aan verscheidenheid zijn, maar tegelijkertijd ook zo gevoelig voor verwarringen en storingen. 3 Groepsvorming en ontwikkeling Determinanten: redenen waarom mensen lid worden van een groep -

Taakgerichte: we gaan samen voor het doel Sociaal-emotionele: lichamelijke nabijheid

Groepsontwikkeling -

-

Elementaire ontwikkelingsproblemen Eerste kernthema o Inclusie: onpersoonlijke gegevens aftoetsen bij elkaar Tweede kernthema o Controle: testen, losser worden om te kijken wie in de groep zit, iedereen krijgt zijn plekje o Probleem dat kan voorkomen: machtsstrijd Derde kernthema o Affectie: een ‘wij-gevoel’ creëren o Probleem dat kan voorkomen: intimiteit

Samenvatting Groepsdynamica

3

COMMUNICATIE IN GROEPEN 1 De roos van Leary -

Grondlegger: Timothy Leary Interactiemodel > psychologisch onderzoek naar werking van gedrag tussen mensen Gedrag roept gedrag op

-

Het assenstelsel: in relaties met andere mensen hebben we 2 basisbehoeften o We willen invloed hebben op anderen en hun omgeving o We willen geaccepteerd worden o Vanuit deze 2 basisbehoeften is het assenstelsel van de roos van Leary opgebouwd

Soorten assen Verticale as = dominantie-as = geeft de mate van invloed aan: boven heb je veel invloed, onder niet tot nauwelijks Horizontale as = relatie-as = geeft de mate van acceptatie aan: aan de samenkant is er veel acceptatie, aan de tegenkant is er weinig acceptatie Conclusie: 4 soorten gedragingen -

Bovengedrag: gericht op veel invloed uitoefen  Ondergedrag: niet of nauwelijks gericht op invloed uitoefenen Samengedrag: gericht op acceptatie  Tegengedrag: gericht op andere belangen dan acceptatie bv. resultaat

2 Kwadranten roos van Leary

Samenvatting Groepsdynamica

4

Boven-samen: leidend -

Zelfdefinitie: ik ben sterker, beter dan jij; Ik overzie het. Definitie van de ander: jij bent zwak en hulpbehoevend. Relatiedefinitie: jij moet naar mij luisteren.

Samen-boven: helpend -

Zelfdefinitie: ik ben evenwichtig, betrouwbaar en sympathiek. Definitie van de ander: jij bent ook evenwichtig en sympathiek. Relatiedefinitie: wij mogen elkaar graag.

Samen-onder: meewerkend -

Zelfdefinitie: ik ben vriendelijk, aardig en meegaand. Definitie van de ander: jij bent ook vriendelijk en aardig. Relatiedefinitie: zeg maar wat je wilt; ik ben tot alles bereid.

Onder-samen: volgend/afhankelijk -

Zelfdefinitie: ik ben zwak en gewillig, ik heb hulp nodig. Definitie van de ander: jij bent steviger dan ik. Relatiedefinitie: jij moet mij helpen en leiding geven.

Onder-tegen: teruggetrokken -

Zelfdefinitie: ik doe alles verkeerd, het is mijn eigen schuld. Definitie van de ander: jij bent bedreigend. Relatiedefinitie: bemoei je maar niet met mij.

Tegen-onder: opstandig -

Zelfdefinitie: ik ben anders dan anderen, ik heb niemand nodig. Definitie van de ander: jij bent onbetrouwbaar, jij mag mij niet. Relatiedefinitie: verwerp me, haat me maar.

Samenvatting Groepsdynamica

5

Tegen-boven: aanvallend/agressief -

Zelfdefinitie: ik ben kwaad, bedreigend. Definitie van de ander: jij bent vijandig en machteloos. Relatiedefinitie: wees bang voor mij.

Boven-tegen: concurrerend/competitief -

Zelfdefinitie: ik ben beter dan wie ook, ik vertrouw alleen op mezelf. Definitie van de ander: jij bent vijandig en zwak. Relatiedefinitie: kijk naar mij en voel je minderwaardig

Actie-reactie

Communicatie in groepen -

Grootte van de groep bv. hoe groter hoe meer ruis, mensen met dezelfde rollen => Introverten verdwijnen nog meer Individuele verschillen tussen groepsleden bv. koffiekamer met stagiair en arts Bezigheden en taak van de groep bv. in het OK verandert de situatie bij een spoedoperatie Omstandigheden waaronder de groep functioneert Groepsnormen Verdeling van macht en status en van sympathieën en antipathieën in de groep

Belang van heldere communicatie en assertiviteit -

-

Reactieve technieken o Kras in de plaat techniek o Woede opvangen Actieve technieken: actief opkomen voor eigen behoeften

-

! Ook non verbaal

Feedback: Johari-venster

-

We geven feedback > er verandert iets = positieve feedback We geven feedback > er verandert niets = negatieve feedback

Samenvatting Groepsdynamica

6

-

Flexibel = positieve en negatieve feedback Rigide = enkel negatieve feedback Chaotisch = enkel positieve feedback

PROBLEMEN IN GROEPEN EN CONFLICTHANTERING 1 Samenproblemen en werkproblemen Samenproblemen (= relationele problemen) -

Problemen op individueel niveau Problemen op groepsniveau

Voorbeelden: -

Erbij horen: wie ligt mij en wie ligt mij niet Invloed uitoefenen : verschillende mensen willen een leidersrol Aardig vinden en gevonden worden: je bent niet lief

Werkproblemen -

Doelen: groepsleden hebben een ander doel, de groep maakt zijn doel niet duidelijk Structuur: verschillende mensen willen een leiderschapsrol opnemen  niemand wil een leidersrol opnemen

2 Conflicten -

Meeste mensen verkiezen harmonie MAAR conflicten zijn nodig > dit is nodig omdat er na een conflict betere samenwerking plaatsvindt > meer cohesie.

Groepen regelen conflicten -

Vermijden: doen alsof het er niet is Buitensluiten van dwarsliggende personen of hen negeren Onderdrukken door meerderheid die haar belangen doordrukt Bondgenootschappen sluiten om belangen door te zetten

Soorten conflicten Conflicttypes Instrumenteel conflict = bij middelen, procedures, structuren en doelstellingen Bv. verkeerd gebruik kompres Belangenconflict = tijd, geld, de plaats/ruimte (hier kan je niet zomaar tot een oplossing komen) Bv. een appelboom die zorgt voor schaduw bij de buren Persoonlijk/relationeel conflict = ruzie met iemand die je nauw aan het hart ligt, je wil begrepen worden Bv. ruzie met zus Samenvatting Groepsdynamica

Gewenst gedrag

Gewenste uitkomst

Probleem oplossen

Oplossing

Onderhandelen

Compromis

Open communicatie

Begrip

7

Stadia van conflicten -

-

-

Nervositeit o Open, eerlijke discussie o Verhit debat met gepolariseerde posities o Elkaar dwarszitten, beloftes niet nakomen, wantrouwen Neurose o Gefixeerde beelden (stereotypen, karikaturen van de ‘vijand’) en verminderde rechtstreekse communicatie o Toegeven kan niet meer (gezichtsverlies) o Bedreigingen uiten die (nog) niet worden uitgevoerd Strijd o Stereotypen lopen uit de hand, de tegenstanders worden dingen o Dreigementen worden uitgevoerd o ‘zij’ moeten verliezen (geen weg terug)

Beëindigen van conflicten -

Toedekken MAAR het blijft tot bij het volgende conflict Blijvende verbreking Nieuwe verhouding tussen de betrokkenen, door oplossen van het conflict

Conflicten oplossen -

Zelf of door een buitenstaander Goed ruziemaken: o Elkaar laten uitspreken o Geen gebruik van: nooit, altijd Conflicttypes

Rol derde partij

Instrumenteel conflict

Scheidsrechter

Belangenconflict Persoonlijk/relationeel conflict

Bemiddelaar Begeleider

Machtsbasis Expertise, formele macht, legitimatie door beide partijen Expertise in procedures, vertrouwen Expertise in procesbegeleiding en onderwijzen, vertrouwen

Conflicthanteringsstijl

Samenvatting Groepsdynamica

8

Doordrukken: “My way or the highway” -

De haai: meest assertieve persoon Bekommert zich niet om samenwerking of het welbevinden van de mensen in zijn omgeving Essentieel is dat hij zijn doelen realiseert

Vermijden: “I’ll think about it tomorrow” -

Realiseert noch de doelen, noch is hij geïnteresseerd in de relatie met de ander. De schildpad vermijdt het liefst conflicten en vindt ook dat hij daar meestal niets mee te maken heeft Voordeel: deze personen zijn goed in staat om een objectief oordeel over het conflict te geven, zij hebben immers weinig belang bij beide zijden

Samenwerken: “Two heads are better than one” -

De uil: diegene die probeert zowel de relaties goed te houden, maar ook de doelen te realiseren Heeft de balans gevonden tussen zijn eigen belangen en die van de anderen Is dmv exploratie steeds bezig om al die belangen te onderzoeken, in kaart te brengen en te behartigen

Compromis sluiten: “Let’s make a deal” -

De kwal: bevindt zich middenin, een dier zonder ruggengraat Is een berekenende onderhandelaar De tegenpartij kan enkele van zijn punten realiseren als daar maar tegenover staat dat hij zelf op een aantal punten zijn zin krijgt

Toegeven: “It would be my pleasure” -

De teddybeer: bekommert zich vooral om de relatie met de ander en is zeer coöperatief Wordt meestal aardig gevonden door zijn omgeving Kan zich goed inleven in anderen en is daarom ook een goede gesprekspartner Zijn doelen realiseert hij NIET

Samenvatting Groepsdynamica

9

Rancune = haatdragend LEIDERSCHAP 1 Leiderschap en het vervullen van groepsfuncties -

Het bereiken van een specifiek groepsdoel (goal achievement): o Taakgericht leiding geven  Gericht op het realiseren van de werkdoelstellingen  Uitgedrukt in termen van resultaten.

-

Het in stand houden van de groep als groep (group maintenance): o Gerichtheid op mensen kan zich op velerlei manieren uiten:  Interpersoonlijke relaties prettig houden  Aanmoedigingen geven

Samenvatting Groepsdynamica

10

Leiderschapsstijlen Situationeel leiderschap -

Contingentietheorie Amerikaanse psycholoog Fiedler + Reddin en Hersey & Blanchard Geboren leiders of managers bestaan niet 1 bepaalde stijl van leiding geven kan niet in alle situaties effectief zijn Afhankelijk van de situatie

-

Vier basisstijlen van leiderschap: mate van taakgerichtheid en persoonsgerichtheid van een leider. Het model stelt dat de meest effectieve leiderschapsstijl situatie-afhankelijk is en van het ontwikkelingsniveau van de groep waaraan leiding wordt gegeven.

-

Leiden: ‘ik kan het niet, maar ik wil het wel’ Begeleiden: ‘ik kan het niet en ik wil het niet’ Steunen: ‘ik kan het maar ik wil/durf het niet’ Delegeren: ‘ik kan het en ik wil het’

Samenvatting Groepsdynamica

11

Samenvatting Groepsdynamica

12...