Samenvatting VOL-VCA attest PDF

Preview

Summary

Praktijkexamen voor het attest 'VOL-VCA'
Geen examen van de UGent zelf. Cursus en examenkans aangeboden via opleiding....

Description

Samenvatting VGM Checklist Aannemers – Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden Veiligheid,Gezondheid en Milieu

(VCA-VOL)

1. Wetgeving Welzijnswet (4/8/1996) principes vindbaar in Codex over welzijn op het werk. Oudere besluiten in de ARAB (Algemeen reglement voor arbeidsbescherming) Welzijnswet beschrijft de rechten en lichten van zowel werkgevers als werknemers op het gebied van veiligheid en gezondheid. Welzijnsbeleid is gebaseerd op preventie: voorkomen risico’s. Drie doelstellingen welzijnswet: -Beschermen werknemers tijdens uitvoeren werkzaamheden. -Verbeteren van de veiligheid op het werk. -Goede arbeidsomstandigheden. De 7 onderdelen van de welzijnswet: Arbeidsveiligheid (ongevallen vermijden), gezondheid (beschermen), psychosociale belasting (pesten, stress) , ergonomie (werkpost aangepast aan mens), arbeidshygiëne (gevaarlijke stoffen blootstelling), verfraaiing arbeidsplaatsen, leefmilieu Bijvoorbeeld: Maximale arbeidstijden en minimale rusttijden Verantwoordelijkheid Werkgever is niet enkel verantwoordelijk voor zijn eigen werknemers. Ook voor andere aanwezigen. Concreet: Medisch onderzoek voor eigen werknemers. Contractors  Maatregelen verschillende werkgevers op elkaar afstemmen Uitzendarbeid  Via erkende uitzendonderneming. Maatregelen van de “lener” en de uitzendkracht krijgt deze adhv een werkpostfiche Preventiedienst: Interne dienst doet aan risico-analyse Externe dienst voor Technische Controle op de werkplaats (EDTC): Onafhankelijken  Periodieke keuringen van arbeidsmiddelen om gebreken vast te stellen Verslag Inspecteurs van de overheid controleren bedrijven op de naleving van de regels. Maatregelen van inspecteurs (waarschuwingen, actie verplichten,…) richten zich naar de verantwoordelijke voor de naleving van de wet. Europa geeft de CE-markering (Conformité Européenne) aan veilige producten Milieuwetgeving beschermt tegen effecten van economische activiteiten bv. beperking uitstoot

2. Gevaren, risico’s en preventie Gevaar = bepaalde eigenschap van een product/situatie die schade kan veroorzaken aan iets/iemand Risico= Wanneer er blootstelling aan gevaar mogelijk is Bronnen van risico: het soort werk, de werkplek zelf, arbeidsomstandigheden, arbeidsmiddelen, werkingsmaterialen, werknemerskennis, medewerkers mentaliteit,.. Preventie definiëren we als alle bepalingen en maatregelen die je neemt om risico’s te voorkomen of te verminderen.  Specifieke volgorde van maatregelen 1) Gevaar uitschakelen (brongericht) 2) Risico verminderen (collectief beschermen)

3)Persoonlijke beschermingsmiddelen 4)Begeleidende maatregelen (opleidingen)

Een onveilige handeling is wanneer de werkwijze niet correct is Een onveilige situatie is er een waarbij de voorwaarden voor veilig werken niet voldaan zijn

Samenvatting Risicobeheersing en beleidsvoering vergt een gestructureerde en dynamische aanpak Stappen: 1.Doelstellingen 2.Planning 3.Uitvoering 4.Opvolging en evaluatie 5.Bijsturen Een preventiebeleid is dus niet ‘af’ als het op papier staat. Het moet groeien en veranderen Risicoanalyse (= risico-inventarisatie en evaluatie): De basis van een goed preventiebeleid. Stappen: 1. Identificatie gevaren 2.Vaststellen risico’s 3.Evalueren risico’s Dit moet op verschillende niveau’s: organisatie, per groep, per individu  Taakrisico analyse Specifieke en gerichte risico-analyse. In kader van VCA is dit verplicht voor werkzaamheden in een risicovolle situatie of omgeving. Analyse van de gevaren verbonden aan de uitvoering van risicovolle taken. Schetst gedetailleerd beeld. Analyse uitvoeren, bespreken met preventieadviseur en de projectverantwoordelijke.  Laatste minuut risicoanalyse (LMRA) Als enige niet puur theoretisch. Praktische methode om op werkplaats zelf veiligheid na te gaan. Door operationele medewerker zélf uitgevoerd voor aanvang werkzaamheden Verdere aanpak: Plan van aanpak is een schriftelijk actieplan o.b.v risico-inventarisatie en de taakrisicoanalyses Dit bevat de doelstellingen en een opsomming van de concrete maatregelen/middelen/taken Communicatie naar werkvloer van de veilige werkmethodes en preventiemaatregelen. Dit voor de aanvang van de werken en op de werkplek. Ook uitzendkrachten worden bij onthaal geïnformeerd. Werkvoorbereiding: Werkwijze die zo snel, efficiënt, veilig en doelmatig als mogelijk is. Hierin staat tijdsplanning, maatregelen, materialen, … Risicovolle taken of taken in risicovolle omstandigheden worden geïdentificeerd in de risico-inventaris en -evaluatie & de taakrisicoanalyse. Voordat je start: werkvergunning, taakrisicoanalyse uitgevoerd, LMRA uitgevoerd,… Indien er AFWIJKINGEN van het werkplan zijn moet de taakrisicoanalyse OPNIEUW De leidinggevende moet de risicovolle werkzaamheden controleren en voldoende aanwezig zijn

3. Ongevallen: Oorzaken en preventie Incident= ongewenste gebeurtenis (met of zonder letsel/schade) Arbeidsongeval= ongewenste en plotse gebeurtenis tijdens werk met lichamelijk letsel Ongeval= ongewenste en plotse gebeurtenis met lichamelijk letsel als gevolg Een ongeval zonder letsel is géén arbeidsongeval. Een ongeval op weg naar het werk wél De ongevallen theorie: Onderscheid directe/rechtstreekse en onderliggende oorzaken. Meestal is een ongeval een samenloop van omstandigheden; de oorzaken-gevolgenreeks 1.Achtergrond menselijk falen 2.Menselijk falen 3.Onveilige handeling/situatie 4.Ongeval zelf 5.Schade of letsel  Maatregel nemen verbreekt deze reeks De ongevallen piramide of ijsberg: 100 bijna-ongevallen -> 10 lichte ongevallen -> ernstig ongeval Enkel topje van de ijsberg is ernstig. Door preventie pak je de basis, de bijna-ongevallen aan De achterliggende factoren aan de basis:  

Persoonsgebonden: Onvoldoende kennis, training,aandacht, motivatie Taakgebonden: Onvoldoende leiding/toezicht, foute werkmethode, gebrek aan apparatuur, onaangepaste werkposten, te weinig tijd om uit te voeren

Samenvatting  Bedrijfscultuur speelt een grote rol. Mentale ingesteldheid tov veiligheid (beheersing) Ongevallen preventie: De ijsbergtheorie zegt dat het bestrijden van ALLE onveilige handelingen en situaties uiteindelijk leidt tot minder ongevallen. Maatregelen per invloedsfactor De invloedsfactoren zijn MUOPO: Mens, Uitrusting, Organisatie, product en Omgeving. soms “Techniek” als paraplu voor uitrusting en product     

Note:

Mens: Preventieve maatregelen focussen op kennis, vaardigheden en gedrag (LMRA) Uitrusting: CE-markering, onderhoud, ergonomisch ontwerp,… Organisatie: Goede en efficiënte organisatie, leidinggevenden oefenen toezicht uit Product: Gebruikte grondstoffen en materialen  inventaris  veiligheidsinstructiekaart Omgeving: Veilige machineopstelling, orde werkplek, voldoende verluchting,…

Ongevallenbeleid: oorzaken op verschillende niveaus dus op elk niveau beleid nodig   

Actiepunten directie: Eindverantwoordelijkheid bij realisatie preventiebeleid  Algemene beleidslijnen Bv. uitwerken in procedures, delegeren taken,.. Actiepunten directe leidinggevenden moeten de uitvoering en realisatie van het beleid uitvoeren => naleving regels toezien, regelmatig inspecties, verbetermaatregelen,… Actiepunten werknemers: Zorg dragen voor hun eigen veiligheid en die van andere betrokken personen => Aangebrachte beveiligingen niet veranderen, melden van incidenten, opleiding volgen, persoonlijke beschermingsmiddelen, bijdragen aan het preventiebeleid,…

Handelen bij elk incident: Elk bedrijf heeft zijn regels om herhalingen te vermijden. Typisch: Onmiddellijke actie, melding, registratie, onderzoek en actieplan Gepast reageren bij ERNSTIG letsel: Hulpdiensten. Niet ernstig letsel: EHBO-post Daarna incident rapporteren bij directe chef, direct maatregelen om herhaling te voorkomen, wijzig niets aan de locatie , volg de interne instructies op Registreren: Elk incident werd geregistreerd via registratieformulier met gegevens over slachtoffer, plaats, getuigen,… Dit formulier dient voor de verzekeraar én voro de inspectie Ongevallenonderzoek: Factoren aan de basis van het ongeval achterhalen Plaatsonderzoek > feiten verzamelen > getuigen interviewen > analyse resultaten > rapport De analyse kan met bv. een feitenboom of oorzakenboom. Het ultieme feit, de eerste tak is het ongeval en de aftakkingen zijn de onderliggende factoren Eindverslag geeft gerichte aanbevelingen en kan de R.A. aangepast worden Bij élk ongeval moet de arbeidsongevallenverzekeraar verwittigd worden

4. Veiligheidsgedrag Organisatie beïnvloed het gedrag van het individu. Verder: Niet weten/kunnen/willen/duidelijk Menselijk gedrag beïnvloeden door duidelijke opdrachten, duidelijk gewenst gedrag,….  Observatie van gedrag maakt duidelijk of een gedragsverandering nodig is. Dit kan door: 1. Veilig gedrag stimuleren: Twee strategieën: Voordelen veilig gedrag benadrukken (en positief waarderen) & geen nadelen verbinden aan veilig werken (praktisch haalbaar, veiligheidsvoorzieningen toegankelijk, PBM’s comfortabel, voldoende tijd in planning) 2. Onveilig gedrag afremmen: Twee strategieën: Gevolgen onveilig gedrag verduidelijken & mogelijkheden tot onveilig werken bemoeilijken (omheiningen, sancties bij herhalingen)

Samenvatting Goede organisatie: Veilig en gezond werkklimaat Onthaal nieuwelingen, juiste werkverdeling, periodieke observatierondes, handel klachten af,.. -> Observatierondes als leidinggevende: uitvoeren + toolboxmeetings Gewenst gedrag: Als medewerker moet men zo veilig mogelijk werken. --Alcohol en drugs is no go. Algemene gedragsregels --Orde en netheid is een good housekeeping en voorkomt ongevallen (struikelen) --Verplaatsingen te voet: Risico’s die door good housekeeping verminderen, ren niet, .. Rol leidinggevenden: Sleutelrol in het menselijke gedrag! Coach je medewerkers en betrek ze bij de organisatie. Belangrijke VGM-beleidsstap  Evalueer en stuur je medewerkers bij

5. Taken, rechten, plichten en overleg De werkgever: Veiligheid,gezondheid en welzijn van zijn werknemers bevorderen. Preventiebeleid uitwerken geintegreerd in het algemene beleid van het bedrijf -> Opleiding nieuwen, schriftelijke RA, arbeidsongevallenverzekering afsluiten, toezicht op naleving,… De werknemer: Steen bijdragen aan veilige en gezonde werkomgeving. Je hebt rechten maar ook verantwoordelijkheden. Rechten: Veilige omgeving en opleiding, arbeid onderbreken bij ernstig gevaar Plichten: PBM’s, werkinstructies correct, melding onveilige situaties,… Leidinggevenden: Preventiebeleid uitvoeren binnen het kader van je bevoegdheden. Dit door adviezen te formuleren, advies preventiediensten, verdelen van de taken en verifieert bekwaamdheid werknemers, , controle werknemers, organiseert onthaal nieuwelingen De operationeel leidinggevende: werkplekinspecties & VGM-bijeenkomsten Goede veiligheidsinspectie is een methodische aanpak. Dubbele functie inspecties van werknemers in hun werkomgeving  Beter beeld van de veiligheidssituatie & veiligheidsbewustzijn constateren  3M’s: Middelen, mogelijkheden en mentaliteit Controleer de collectieve en PBM’s, de procedures en houding VGM overleg: 2 belangrijke vormen van overleg zowel in VCA als in veiligheids- en gezondheidswetgeving. Overleg tss werkgever en werknemersorganisatie + VGM-bijeenkomsten (= toolboxmeetings) . Best regelmatig overleg & met interactie Werkgever-werknemer: Comité voor Preventie en Bescherming op het werk Doelstelling ervan is om advies te geven over VGM-beleid en relevante punten. Comité bestaat uit werkgever, leidinggevende, afvaardiging werknemers, deskundige Opm: Toolboxmeeting of VGM-bijeenkomst is een instrument om het veiligheidsbewustzijn van werknemers te verhogen. Korte informele vergaderingen. Ter motivatie en inlichting. Certificaten Het wettelijk omschreven veiligheidsbeleid moet tastbaar gemaakt worden  wetgever voorziet certificaten om aan te tonen dat een partij actief bezig is met veiligheid en zo kunnen werken - VCA: VGM Checklist Aannemers Behalen door een VGM-Systeem op te zetten 3 niveau’s VCA* = directe VGM-zorg op de werkvloer VCA**: VGM-zorg en veiligheidsstructuren binnen bedrijf VCA Petrochemie: VCA** én extra eisen -VCU: Veiligheid en gezondheid Checklist voor Uitzendorganisaties

Samenvatting - VCO: Veiligheid, gezondheid en milieu Checlist Opdrachtgevers Doorlichting systeem en hoe opdrachtgever omgaat met aanneming en uitzendkrachten Veiligheidspaspoort: persoonlijk document met de gevolgde opleidingen, bevoegdheden, trainingen,… die door de werkgever zijn ingevuld (correct en tijdig) voor een werknemer VGM opleiding: Alle operationele medewerkers moeten VCA basisveiligheid halen. Alle operationele leidinggevenden moeten VOL-VCA halen. Deze diploma’s zijn jaar geldig. Voor risicovolle taken is er een opleiding nodig. De R.A wijst uit voor welke. Deze opleiding eindig met een afsluitend examen dat zowel theorie als praktijk bevat. Bv. Rijden vorkheftruck

6. Procedures, instructies en signalering Veiligheidsregels Algemene veiligheidsregels: Bestemd voor de gehele organisatie. Schriftelijk beschikbaar, duidelijke en eenduidige regels. Leidinggevende geeft toelichting met een informatieblad aan nieuwe medewerkers. Bv. Rookverbod, gebruik refter, verkeersregels, melden brand/incidenten instructie,.. Specifieke veiligheidsregels: Voor personen met specifieke taken die een verhoogd risico hebben. Schriftelijk beschikbaar en moeten toegelicht worden in een opleiding (+controle of ze begrepen zijn+ inspectie achteraf door leidinggevenden). Gaan over de activiteit (Bv. werken met open vlam, persoonlijke valbeveiliging, gebruik apparaten,…) maar ook signaliseren, ventilatie, afschermingen,… Voorlichtingen Van een nieuwe werknemer: Opleiding heeft pas effect als de wn’s dit begrijpen en toepassen. Bevat algemene en specifieke regels. Als leidinggevende de praktische opleiding afstemmen op aard/capaciteiten/ervaring/… Van een uitzendkracht: Alvorens tewerkstelling alle info over risico’s ontvangen. Dit is de verantwoordelijkheid van de uitzendorganisatie (UB). Bv. Beleidsverklaring uitzendbureau, info en inhoud van werkpostfiche, gegevens UB, regels sector,… Krijgen de toelichting bij onthaal bij de inlener, ook door de operationeel leidinggevende Veilig stellen = installatie is veilig en blijft dat ook tijdens het werken (Niet onder spanning komen, niet bewegen,..) Installaties: 1.Onderbreken voeding door een schakelaar 2. Vergrendelen schakelaar 3. Markeren (bordje aan schakelaar “niet inschakelen”) of zone afsluiten 4. Meten of installatie spanningsloos is Steekflenzen: Afsluitingen om leidingdelen te scheiden zodat er geen stoffen meer doorkunnen. Essentieel om op een veilige manier onderhoudswerken uit te voeren. Gebruikt bij vat/tank/installatie, vervangen kranen/… op leidingen, werken in een besloten ruimte Vergunningen Voor alle werkzaamheden (zelfs de niet risicovolle) een algemene vergunning. Dit verzekert overleg en een formele toestemming voor de werkzaamheden beginnen. Specifieke vergunning: Vereisen specifieke opleiding want specifieke risico’s. De voorwaarden voor veilig werk moeten toegelicht, op papier en ondertekend zijn. Bv. Betreden besloten ruimte,hoogte Opm: Brandgevaarlijk werk? Een Vuur- of heetwerkvergunning (Dit is een specifieke) Een vergunning zorgt - voor overleg tss betrokkenen -Maakt bindende afspraken -Verleent toestemming -Legt voorwaarden en maatregelen vast

Samenvatting Inhoud – Werkzaamheden -Werkverdeling -Geldigheidsduur -Maatregelen opdrachtgever -Maatregelen door operationele medewerker -Ondertekening -… De opdrachtgever, de verstrekker van de vergunning,kent de gevaren. Geeft voorbereidende en omkaderende maatregelen zoals veilig stellen of bruikbare machines. Dus de plaatselijk maatregelen uitgezonderd. Die staan in “maatregelen medewerker” en bevatten ook PBM’s Ondertekening = alle partijen uitdrukkelijk akkoord met de inhoud (verstrekker en houder) Rechten en plichten De verstrekker zorgt voor een werkplek en installaties die veilig gesteld zijn De houder= meestal de operationeel leidinggevende en ziet toe op maatregelen op werkplek De operationele medewerker wordt op de hoogte gesteld van vergunningsinhoud Signalisering Belangrijk onderdeel van de preventiefilosofie. Gevaren, PBM’s, evacuatiewegen,…. Moet eenvoudig, eenduidig en duidelijk zichtbaar zijn. Groepen borden     

Verbod: Mag niet. Ronde,witte borden met rode rand, diagonale streep & zwart symbool Gebod: Verplichting. Ronde,blauwe borden & wit symbool Waarschuwing: Risico of gevaar. Driehoekig geel bord met een zwarte rand & zwart symbool Veiligheidsvoorziening: Rechthoekig of vierkant groen bord & wit symbool Brandbestrijding: Rechthoekige of vierkante rode borden & wit symbool

Markeringen: Geen preventiemaatregel! Dit is géén afscherming, maar vestigt de aandacht op gevaar  

Linten: Zone afbakenen. Rood/wit of geel/zwarte linten. Ook kettingen op paaltjes mogelijk. Vaste markeringen: Permanente obstakels of gevaren aanduiden. o Geel/zwart markeringen voor bv. smalle doorgangen, voorwerpen in de weg,… o Geel/wit markering traptredes bv. Struikelgevaar o Witte/gele strepen: Markeringen in doorgangen, werkplaatsen voor zones die vrij moeten blijven of net niet, zones waar je niet mag lopen,…..

7. Noodsituaties Een (potentiële) situatie of dreiging met een zekere omvang en ernst van schade/letsel Het bedrijfsnoodplan: Opgesteld door de werkgever. Doel is efficiënt en snel optreden bij nood. Beschrijving van de maatregelen en voorzieningen die het bedrijf heeft voorbereid voor het geval dat een noodsituatie zich voordoet Werknemers (ook tijdelijke!) krijgen extra informatie over: - Melden (Onmiddellijk!) -Hulpdiensten waarschuwen -Interventiemogelijkheden (plaats nooddouche, EHBO kit,..)

-Eerste hulp -Interventie - Evacuatieplan en seinen

Een alarm is meestal het sein om te evacueren. (= het terrein of gebouw verlaten) Regelmatige oefeningen zijn belangrijk, min 1 per jaar, informatie hierover door leidinggevende gekregen. Wat bij een evacuatiesignaal? 1)Onderbreek je werk 2)Geen externe communicatie 3)Volg aanwijzingen van verantwoordelijken 4)Naar verzamelplaatsen 5)Meld je aan Hint: Evacueer dwars op de windrichting zodat je snel uit de zonde met rook bent. Het bedrijfsnoodplan bevat een inventaris van interne en externe beschikbare hulpbronnen. Voldoende getrainde medewerkers nodig en noodvoorzieningen om bedrijfsplan te kunnen uitvoeren

Samenvatting Bestrijding: Gefaseerd 1. Eerste melding: Duidelijke afspraken naar wie en hoe + weten welke informatie te geven 2. Handelingen en maatregelen 3. Afsluiting of beëindiging: Van nood naar normale situatie. Moet door een gemachtigd persoon Bedrijfshulpverlening is wettelijk verplicht om te voorzien: Eerste hulp, beginnen brand bestrijden, evacueren van medewerkers. Deze bedrijfs-hulpverleners hebben een opleiding gehad en een duidelijk takenpakket. Moeten de gevolgen van een noodsituatie inperken.

8.Gevaarlijke stoffen =Stof die een gevaar vormt voor de gezondheid en/of omgeving. Verschillende gevarenklassen afh van risico. Tot 2010 vierkante borden, daarna uniformisering in GHS (Globally Harmonised System of Classification and Labelling of Chemicals) en ruitvormige borden. Beide borden komen nog voor. Stoffen Brandbaar   

Ontplofbaar: Blootstelling aan bepaalde T of bij schokken Oxiderend/brandbevorderend: Maken O2 vrijdag Ontvlambaar: Vliegen bij normale temp snel in brand

TNT,buskruit,munitie Zuurstofwater,ozon,O2 Benzine, white spirit, aceton

Schade/letsel       

Zeer giftig: Ernstige verschijnselen H2S, koolstofmonocide,benzeen of methanol Schadelijk: Beperkte verschijnselen Verf, lak, lijm,… Sensibiliserend: Allergieën veroorzaken op ademhalingswegen of op huid Bijtend/corrosief: Vernietigende werking op weefsels of kledij Zwavelzuur, NaOH Irriterend: Beperkte gevolgen en mogelijke ontstekingen Zwakke zuren/basen,polyestematic Milieu: Pesticiden, ammonia,zware metalen, CFK’s (chloorfluorwaterstoffen= koelmiddel,..) en PCB’s (= Polychloorbifenyl= isolatievloeistof tot brandvertrager) Kankerverwekkend: Asbest, Benzeen, Vinylchloride, Dieselrook

Opm: Gassen in metalen flessen hebben risi...